توصیه‌های مهم برای افراد دیابتی در ماه رمضان

روزه برای افرادی که دچار بیماری دیابت هستند نیاز به رعایت کردن برخی نکاتی در مورد وضعیت خود هستند از این طیف نکات می توان به تغییر دوز دارو ها اشاره کرد.

ماه رمضان با تمام زیبایی ها و فوایدی که دارد ممکن است برای برخی از افراد مانند دیابتی ها دردسر ساز شود. دیابت یا همان بیماری قند خون در جوامع جهانی امروزی شیوع زیادی پیدا کرده است. دیابت بیماری است که مقدار زیادی قند را وارد خون می کند و بدن توانایی ترشح انسولین به اندازه کافی ندارد. به همین دلیل متناسب با نوع دیابت، حالات و وضعیت بدن باید قبل از شروع ماه رمضان، پزشک اجازه روزه داری را به فرد بیمار دهد. روزه داری برای تمام بیماران دیابتی ممنوعیت ندارد و برخی از آنها تحت شرایطی می توانند از فضایل این ماه مبارک بهره مند شوند.

در روزهای ابتدایی ماه رمضان، قندخون افراد سالم در محدوده طبیعی کمی کمتر میشود اما در ادامه به مقدار قبل خود باز می گردد. اما افراد مبتلا به دیابت با توجه به شدت بیماری، تغییرات مختلفی را در سطح کنترل قند خون، نوع و مقدار داروهای مصرفی را انجام می دهند.
علل کاهش قند خون در افراد دیابتی

سابقه بروز افت قندخون قبل از ماه رمضان، تنظیم نکردن دوز داروهای کاهنده قندخون در طول روزه داری، کاهش مصرف مواد غذایی یا حذف وعده سحری و انجام کارهایی که نیاز به فعالیت زیاد بدن دارند در فاصله سحر تا افطار از عوامل مهم در کاهش شدید قندخون بیماران دیابتی در ماه رمضان می باشد.

عوارض گرسنگی و تشنگی طولانی در بیماران دیابتی

افت قند خون

هنگام روز داری، احتمال کاهش قند خون در بیماران دیابتی مخصوصا افرادی که از داروهای ترشح کننده انسولین مانند گلی بنکلامید استفاده می نمایند و یا انسولین تزریق می کنند چندین برابر می شود. از سوی دیگر افزایش قند خون نیز به دلیل کم کردن دارو برای جلوگیری از کاهش قند خون، بیشتر می شود. برای خودداری از هیپوگلایسمی، در بیشتر افراد مبتلا به دیابت،کم شدن دوز داروهای کاهنده قند خون اجتناب ناپذیر است. که در اغلب مواقع موجب به وجود آمدن هایپرگلایسمی و به هم خوردن کنترل قند خون خواهد شد.

غلظت خون

یکی از عوارض مهم تشنگی طولانی مدت، غلیظ شدن خون و استعداد ایجاد لخته های خونی و بسته شدن رگ های مغزی و قلبی می باشد. در افراد دیابتی که دارای میزان قند خون بالاتر از ۱۸۰ هستند، ادرار زیاد و عدم امکان نوشیدن آب منجر به بروز کم آبی پیش رونده می شود. این افراد در صورت گرفتن روزه در ایام گرم سال و انجام فعالیت در طول روز با خطر دهیدراتاسیون ( کم آبی ) مواجه هستند.

خطرات بی آبی بدن

۱. افزایش احتمال لخته شدن خون در رگ های چشم و به دنبال آن نابینایی

۲. افزایش احتمال لخته شدن خون به خاطر زیاد شدن غلظت خون و عوارض بعدی آن شامل سکته های مغزی

۳. ایجاد سنکوپ به دلیل این که بیماران دیابتی همزمان دچار مشکلات اعصاب داخلی قلب و عروق هستند.

دیابت به دو نوع ۱ و ۲ تقسیم می شود:

دیابت نوع ۱

در این نوع دیابت فرد از سنین کودکی به بیماری مبتلا شده و می بایست در چند نوبت در طول شبانه روز انسولین تزریق نماید. به همین دلیل روزه داری برای این افراد قطعا ممنوع است چرا که در صورت تزریق نکردن انسولین، قند خون افزایش پیدا می کند و در نتیجه افزایش خطر هایپرگلایسمی ( کمای ناشی از افزایش گلوکز ) بیشتر می شود. از طرفی، تزریق همزمان انسولین در زمان روزه داری نیز موجب کاهش قند خون و افزایش خطر کمای هیپوگلیسمی (کمای ناشی از افت قند خون) می شود.

دیابت نوع ۲

در دیابت نوع ۲، بیماران در چند نوبت ، تزریق انسولین انجام می دهند بنابراین نباید روزه بگیرند. اما افرادی که انسولین های طولانی اثر تزریق می کنند به مشورت پزشک اجازه گرفتن روزه را دارند. به عبارتی این نوع انسولین ها، در بدن سطح ثابت و خفیفی از انسولین را فراهم می کنند و فرد با افت ناگهانی قند خون مواجه نمی شود. بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲، تنها در صورت رعایت رژیم غذایی و استفاده از داروهایی مانند متفورمین، گلوتازون، آکاربوز و… (داروهایی که باعث ترشح انسولین نمی شوند) و کنترل بیماری خود می توانند با رعایت شرایطی خاص روزه بگیرند. این افراد با تقسیم داروهای خود در وعده افطار و سحر و همچنین مصرف زیاد آب و کنترل به موقع قند خون، تحت نظر پزشک روزه می گیرند.

گرفتن روزه برای دیابتی ها یک نعمت است زیرا موجب کاهش استرس و وزن این افراد می شود بنابراین قند خون بهتر کنترل می گردد .استفاده از داروهایی که موجب ترشح انسولین می شوند مانند گلی بنکلامید و گلی کلازید را باید به بعد از وعده افطار و قبل از خوردن غذای اصلی موکول کنند. البته همه این شرایط را پزشک باید تایید کند و قند خون تحت کنترل باشد. یعنی فرد می بایست دارای قند ناشتای کنترل شده و قند ۳ ماهه (Hb A۱C) زیر ۷ باشد و علاوه بر این به بیماری هایی چشمی، قلبی و کلیوی مبتلا نباشد.

در صورت فراموش کردن دارو در وعده سحر چه کار باید کرد؟

داروهای قند خون به سرعت تاثیر نمی گذارند. اگر مصرف دارو در سحر فراموش شود باید در طول روز مدام سطح قند خون کنترل شود تا در صورت کاهش آن و یا افزایش شدید آن، روزه داری ادامه پیدا نکرده و آن را قطع نمود. همچنین داروی فراموش شده را باید در وعده افطار و یا سحر بعدی مصرف نمود.

داروها تأثیر آنی ندارند. بنابراین در صورت فراموش کردن دارو در وعده سحر لازم است که در طول روز قند خون به طور مرتب کنترل شود. در صورت پایین بودن، افت یا افزایش شدید قند خون لازم است روزه داری خاتمه پیدا کند. بیمارانی که دارای قند خون بیش از ۳۰۰ هستند نباید روزه بگیرند زیرا به کم آبی و تکرر ادار دچار می شوند که برای بدن خطرناک می باشد.