آیا شب ۲۳ رمضان، شب قدر است؟

در روایتی از شیخ صدوق(ره) نقل شده است که مشایخ و علمای ما بر این مطلب که شب بیست و سوم، شب قدر است، اتفاق نظر دارند.
آنچه در بیشتر روایات از ائمه اطهار(ع) آمده است نشان می‌دهد از هر سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه مبارک رمضان، به عنوان شب قدر یاد شده است. در این احادیث آمده است که در شب نوزدهم، تقدیر انسان نوشته شده، در شب بیست و یکم که از آن با نام شبِ «ابرام» یاد می‌شود، این تقدیر و سرنوشت آدمی معین شده و در نهایت در شب بیست و سوم امضا خواهد شد.

مکرراً از پیامبر اسلام(ص) و امامان سؤال می‌شد که کدام شب از میان این سه شب، شب قدر است که ما تنها همان شب را احیا بداریم؟ حضرت محمد(ص) و همچنین ائمه(ع)، آن را آشکارا اعلام نمی‌کردند و در روایتی آمده است که «چه اشکالی دارد که بنده، هر سه شب را به دعا و تضرع در درگاه الهی بپردازد؟»

در روایتی از شیخ صدوق(ره)، نقل شده است که «مشایخ و علمای ما بر این مطلب که شب بیست و سوم، شب قدر است، اتفاق نظر دارند»؛ همچنین در داستانی آمده است که در زمان پیامبر(ص) فردی به نام «جهنی» که شتر و وسایل زندگی او در بیرون از شهر قرار داشته، برای رفت و آمد به مسجد در داخل شهر و جهت احیا هر سه شب قدر، به زحمت می‌افتاده است، به همین خاطر نزد پیامبر(ص)، آمده و از ایشان سؤال می‌کند که کدام یک از این سه شب، شب قدر است تا من تنها همان شب به مسجد بیایم؟

پیامبر(ص) پاسخ سؤال این فرد را آهسته و به صورت پنهانی به او گفتند، در حالی که اشخاص دیگری که در آنجا حضور داشتند، متوجه این پاسخ نشدند؛ اما پس از این اتفاق، نقل شده است که این فرد، تنها شب‌های بیست و سوم از ماه مبارک رمضان را به داخل شهر آمده و در مسجد احیا می‌گرفت.

در حدیثی از امام حسن عسگری(ع) آمده است که اگر نتوانستید هر سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم را احیا بگیرید، از میان این سه شب، تنها شب بیست و سوم را احیا گرفته و در درگاه خدا به ندبه بپردازید.

آنچه به‌طورکلی از برخی روایات ما، در این رابطه برداشت می‌شود، این است که شب بیست و سوم به‌عنوان شب قدر، در میان شب‌های دیگر تأکید شده است، اما این به معنای کم اهمیت بودن شب‌های نوزدهم و بیست و یکم نیست، بلکه این سه شب و این بازه زمانی، فرصتی از جانب خداوند متعال برای بندگان است تا با درخواست دعا و انجام اعمالی مخصوص این شب، تقدیر خود را معین کند، چرا که دعا در تغییر سرنوشت و تقدیر آدمی بسیار تأثیرگذار است.

لازم به ذکر است اینکه در شب بیست و سوم، تقدیر و سرنوشت انسان نوشته می‌شود، به این معنا نیست که پس از آن، امکان تغییر در تقدیر وجود نداشته باشد، برای مثال پس از شب بیست و سوم و تا شب قدر سال آینده، آدمی با انجام اعمال خیر و نیک، می‌تواند سرنوشت بد خود را به سرنوشت خوب تغییر داده و یا بالعکس این امر، اتفاق بیفتد.