عید سعید فطر در آموزههای دین مبین اسلام از مهمترین اعیاد مسلمانان شمرده میشود. در این روز است که مؤمنان پس از یک ماه روزهداری امید دارند که به فطرت پاک و زلال خود بازگردند و با بهره از نور فطرت و کم کردن تعلقات دنیوی، زندگی خویش را برای همیشه در مسیر عبودیت و سکونت در درگاه قرب الهی تحکیم کنند. از این روست که بر اساس روایات، خداوند شب و روز این عید شریف را با نور خود جلا داد تا رحمت و برکت او بیشتر مشمول مؤمنان شود.
پیامبر گرامی اسلام (ص) ضمن سخنانی در فضیلت شب و روز عید فطر فرمود:
«… و چون شب عید فطر که شب جوائز نام دارد فرا رسد خداوند پاداش عملکنندگان را بدون حساب و شمارش ببخشد و چون صبح روز عید فرا رسد خداوند فرشتگان را در تمام شهرها برانگیزد، پس در زمین فرود آیند و سر کوچه و گذرها بایستند و گویند: ای امت محمد بسوی پروردگار کریم برای نماز عید بیرون شوید که او پاداش فراوان دهد و گناهان بزرگ را بیامرزد. و چون سوی محل برگزاری نماز عید روند خدا عزّ و جلّ به ملائکه فرماید: ای ملائکه من پاداش یک اجیر وقتی به وظیفهاش عمل کند چیست؟ گویند: معبودا و سیّدا پاداش او آن است که اجر او را بطور کامل عطا کنی؛ فَإِذَا کَانَتْ لَیْلَهُ الْفِطْرِ وَ هِیَ تُسَمَّی لَیْلَهَ الْجَوَائِزِ أَعْطَی اللَّهُ الْعَالَمِینَ أَجْرَهُمْ بِغَیْرِ حِسَابٍ فَإِذَا کَانَتْ غَدَاهُ یَوْمِ الْفِطْرِ بَعَثَ اللَّهُ الْمَلَائِکَهَ فِی کُلِّ الْبِلَادِ- فَیَهْبِطُونَ إِلَی الْأَرْضِ وَ یَقِفُونَ عَلَی أَفْوَاهِ السِّکَکِ فَیَقُولُونَ یَا أُمَّهَ مُحَمَّدٍ اخْرُجُوا إِلَی رَبٍّ کَرِیمٍ یُعْطِی الْجَزِیلَ وَ یَغْفِرُ الْعَظِیمَ فَإِذَا بَرَزُوا إِلَی مُصَلَّاهُمْ قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ لِلْمَلَائِکَهِ مَلَائِکَتِی مَا جَزَاءُ الْأَجِیرِ إِذَا عَمِلَ عَمَلَهُ قَالَ فَتَقُولُ الْمَلَائِکَهُ إِلَهَنَا وَ سَیِّدَنَا جَزَاؤُهُ أَنْ تُوَفِّیَ أَجْرَهُ-
خدا عزّ و جلّ فرماید: ای ملائکه من شما را گواه میگیرم که من پاداش این را که در ماه رمضان روزه گرفتند و به نماز ایستادند خرسندی و آمرزش خودم قرار دادم. و میفرماید: ای بندگانم از من درخواست کنید:
به عزت و جلالم خودم سوگند شما امروز در این گردهمایی خود برای آخرت و دنیایتان هر چه از من بخواهید به شما ببخشم.
و به عزتم سوگند تا آن زمان که مرا مراقب خود بدانید و از من بترسید گناهان و عیوب شما را بپوشانم
به عزتم سوگند که شما را از عذاب پناه دهم و در نزد کسانی که در دوزخ جاودانند رسوا نکنم. باز گردید که همگی بخشیده شدهاید. شما مرا خشنود کردید و من از شما خشنود شدهام.
پس ملائکه به این بخششی که خداوند به این امّت به هنگام افطار ماه رمضان عنایت فرموده یک دیگر را بشارت داده و تبریک گویند.
قَالَ فَیَقُولُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فَإِنِّی أُشْهِدُکُمْ مَلَائِکَتِی أَنِّی قَدْ جَعَلْتُ ثَوَابَهُمْ عَنْ صِیَامِهِمْ شَهْرَ رَمَضَانَ وَ قِیَامِهِمْ فِیهِ رِضَایَ وَ مَغْفِرَتِی وَ یَقُولُ یَا عِبَادِی سَلُونِی فَوَ عِزَّتِی وَ جَلَالِی لَا تَسْأَلُونِّی الْیَوْمَ فِی جَمْعِکُمْ لِآخِرَتِکُمْ وَ دُنْیَاکُمْ إِلَّا أَعْطَیْتُکُمْ وَ عِزَّتِی لَأَسْتُرَنَّ عَلَیْکُمْ عَوْرَاتِکُمْ مَا رَاقَبْتُمُونِی وَ عِزَّتِی لَآجَرْتُکُمْ وَ لَا أَفْضَحُکُمْ بَیْنَ یَدَیْ أَصْحَابِ الْخُلُودِ انْصَرِفُوا مَغْفُوراً لَکُمْ قَدْ أَرْضَیْتُمُونِی وَ رَضِیتُ عَنْکُمْ قَالَ فَتَفْرَحُ الْمَلَائِکَهُ وَ تَسْتَبْشِرُ وَ یُهَنِّئُ بَعْضُهَا بَعْضاً- بِمَا یُعْطِی اللَّهُ هَذِهِ الْأُمَّهَ إِذَا أَفْطَرُوا (الأمالی (للمفید)، ص۲۳۲)
ثبت دیدگاه