فرصتی که عید نوروز برای کسب ثواب رمضان فراهم می‌کند

امسال عید نوروز ما با پر برکت‌ترین ماه خدا یعنی ماه مبارک رمضان تلاقی پیدا کرده است. در قلۀ آداب این عید ملی و دینی ما دید و بازدید با خویشاوندان و آشنایان قرار دارد که در ادبیات دینی ما از آن با عنوان صلۀ رحم یاد می‌شود که انجام آن، از واجبات هر فرد مسلمانی شمرده می‌شود. خوشبختانه فرهنگ دید و بازدید به صورت ذاتی در فرهنگ مردم ما رسوخ کرده و امری ناگسستنی دارد و شاید هیچ ملتی به اندازۀ ملت ما از این خصلت بهره‌مند نباشند. دید و بازدید علاوه بر اینکه از جنبۀ دینی حائز اهمیت است، از جهت علم روانشناسی تأثیر بسزایی در بهبود روحیات انسان می‌گذارد و سبب طول عمر افراد می‌شود؛ چرا که دید و بازدید انسان را از انزوا و گوشه‌نشینی خارج می‌کند و او را وارد عرصۀ اجتماع می‌کند.

این نوع نگرش در اندیشۀ روایی ما دیده می‌شود. در نگاه روایات، افزایش طول عمر، دفع بلا، افزایش روزی از جمله آثار مثبت دید و بازدید شمرده شده است. امام رضا علیه‌السلام فرمود «چه‌بسا مردی که سه سال از عمرش بیشتر نمانده، اما صلۀ رحم به‌ جا آورد و خدا به‌خاطر این کار، عمرش را به ۳۰ سال افزایش دهد و خدا آنچه را می‌خواهد انجام می‌دهد؛ یَکونُ الرّجل یَصِلُ رَحِمَهُ فیکونُ قَد بَقِیَ من عمرِهِ ثلاثُ سنین فَیُصَیِّرُها اللهُ ثَلاثینَ سَنَهً …» (الکافی، ج۲، ص۱۵۰) امام محمد باقر علیه‌السلام نیز دربارۀ تأثیر صله رحم فرمود: «صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاکیزه‌جان کرده، روزى را زیاد مى‌کند و مرگ را به تأخیر مى‌اندازد؛ صِلَهُ الْأَرْحَامِ تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وَ تُسَمِّحُ الْکَفَّ وَ تُطَیِّبُ النَّفْسَ وَ تَزِیدُ فِی الرِّزْقِ وَ تُنْسِئُ فِی الْأَجَلِ. (الکافی (ط – الإسلامیه)، ج‏۲، ص۱۵۱) ما همچنین تأکید بر صلۀ رحم را در آیات متعددی از قرآن مشاهده می‌کنیم، از جمله آنکه خداوند می‌فرماید «… وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذی تَسائَلُونَ‏ بِهِ وَ الْأَرْحامَ إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلَیْکُمْ رَقیبا»؛ یعنی بترسید از خدایی که به نام او از یکدیگر در خواست می‌کنید و از قطع خویشاوندی‌ها پروا کنید که خدا مراقب شماست.» (نساء ۱).

اما حال که در ماه مبارک رمضان قرار داریم، جالب است که بدانیم یکی از آداب مهم این ماه، صلۀ رحم است. رسول خدا صلی الله علیه و آله ضمن بیان آداب این ماه فرمود «وَقِّرُوا کِبَارَکُمْ وَارْحَمُوا صِغَارَکُمْ وَ صِلُوا أَرْحَامَکُمْ؛ یعنی به بزرگان احترام کنید، با کودکان‌تان ملاطفت و مهربانی کنید و با خویشاوندان رفت و آمد داشته باشید.»

حال فرصت عید نوروز و پیوند آن با ماه مهمانی خدا، برای ما این توفیق اجباری را فراهم کرده تا با صلۀ رحم به ثواب این عمل مهم در ماه مبارک رمضان نزدیک شویم.