سنت‌های پربرکت فراموش شده ماه مبارک رمضان

آیین‌های جمعی ماه رمضان در کنار محبت و صمیمیتی که میان مردم ایجاد می‌کرد، امکان خودسازی و تزکیه فردی را هم فراهم می‌کرد. آیین‌هایی که فراموش و یا دستخوش تغییر شده اند.
دورهمی ها رمضانی از دیرباز در گوشه و کنار ایران با آداب و رسومی خاص برگزار می شد؛ وجه مشترک همه این آیین های رمضانی از قدیمی تا امروزی شان تقویت همدلی و درک بهتر تجربه های معنوی از این ماه بوده است؛ چه آنجا که در تهران رسم بود یک شب مانده به شروع این ماه مبارک خانواده‌ها با آب و آینه و سبزه راهی پشت بام‌ها شوند، تا هلال آغاز ماه رمضان را به چشم خود ببینند، و چه زمانی که کاسب ها بهترین و مرغوبترین اجناس را با نازلترین قیمت به دکان هایشان می آوردند و سنگ‌های کم وزن و ترازو های معمولی را با سنگ‌های تمام وزن و ترازوهای دقیق جایگزین می‌کردند. خیلی‌ها شروع ساله خمسی شان را با شروع ماه مبارک رمضان تنظیم می کردند. تهران از گذشته در شب های رمضان روشن بود؛ معابر شهر که دو ساعت بعد از غروب آفتاب با صدای طبل مأموران حکومتی خاموش می شد در ماه رمضان تا سپیده دم روشن می ماند و خانه ها را هم چراغ های نفتی روشن نگه می داشت. زورخانه ها، قهوه خانه ها و مساجد کانون دورهمی‌های رمضانی مردم بود.

در کتاب تهران قدیم درباره آداب و رسوم سحری آمده مردم قبل از خواب سوره یاسین و طاها می‌خواندند و از خدا می خواستند در فرصت مناسبی بیدار شوند و سحر ، خواب نمانند.
این آیین ها در گوشه و کنار ایران جلوه های دیگری هم داشت؛ آشتی‌کنان در ماه رمضان در میان قمی ها جدی تر گرفته می شد تا اطمینان شان از قبولی اعمال و عباداتشان بیشتر باشد.
قزوینی ها یک روز مانده به شروع ماه رمضان برای روز اولی ها یک مجلس سور با غذاهای پر انرژی برپا میکردند.
در میان اهالی گیلان هم عشرخوانی مرسوم بود؛ همان جمع خوانی قرآن با حضور گسترده بانوان؛ در مهاباد اولین وعده دیدار روزه دار ها با هم نماز صبح بود؛ بخشی از سحرهای گنابادیها به شوخوانی یا شب خوانی می‌گذشت؛ در گلستان بزرگترها و ریش سفیدها با همراهی مردم برای نیازمندان کمک جمع می‌کردند؛ در همدان کیسه های برکت می دوختند و می رساندند به اهلش؛ و لرستانی ها با سنت کاسم سا هر چیزی را که داشتند با همسایه شریک می شدند؛ رسومی که حالا بخشی از آن در گذشته جا مانده و بخشی هم دستخوش تغییر شده است.
به نظر می رسد این آیین های جمعی در کنار محبت و صمیمیتی که میان مردم ایجاد می کرد، امکان خودسازی و تزکیه فردی را هم فراهم می کرد