شب های قدر را باید فرصت مغتنمی برای تکامل روحی و معنوی انسان و طلب بخشش و آمرزش گناهان دانست زیرا در این هنگامه پرخیز و برکت اهل یقین می توانند با نیایش های خالصانه به درگاه حق دگربار از رحمت و مغفرت پروردگار برخوردار شوند و به آرامش و سعادت حقیقی دست یابند.
نخستین شب قدر همزمان با شب ضربت خوردن رستگارترین بنده خدا حضرت علی(ع) است، ایشان در سحرگاه نوزدهم رمضان سال ۴۰ هجری برای اقامه نماز صبح به مسجد کوفه رفتند و پس از راز و نیاز با پروردگار به نماز ایستادند، سر از سجده برنداشته بودند که فریاد عبدالرحمن بن ملجم مرادی در مسجد طنین انداز شد: «لله الحکم یا علی، لا لک و لا لأصحابک!»
ابن ملجم با شمشیر کین خود فرق امام نخست شیعیان را شکافت و محراب را غرق به خون کرد و در آن هنگامه بود که امیرمومنان(ع) فرمود: «سوگند به خدای کعبه، رستگار شدم.»
اینچنین تقدیر الهی ضربت خوردن علی بن ابیطالب(ع) را با نخستین شب قدر همراه کرد، شب هایی که در کتاب آسمانی از آن به عنوان شب های نزول قرآن و بارش رحمت الهی، یاد شده است.
شب قدر، فرصتی دوباره برای بازگشت به خوبی ها، ترک گناه و معصیت محسوب می شود. در این شب به اذن پروردگار فرشتگان به زمین می آیند و همه امورات و مقدرات یک سال را همچون روزی، عمر، تولد، فوت و … اندازه گیری می کنند.
این شب ها از اهمیت ویژه ای نزد پروردگار عالمیان برخوردار هستند و در قرآن کریم نیز بارها بدان اشاره شده و همچنین سوره ای به همین نام بر رسول اکرم(ص) نازل شده که در این سوره شب قدر را برتر از هزار ماه دانسته است.
غسل شب قدر، خواندن نماز این شب، خواندن دعای جوشن کبیر و به سر گرفتن قرآن و طلب مغفرت از بارگاه باری تعالی از جمله اعمالی به شمار می رود که در این زمان انجام می شود.
حضرت محمد(ص) درباره شب های قدر می فرمایند: «…و جبرئیل (ع) در چنین شبی فرشتگان را به اطراف عالم گسیل داد تا آنان به هر ایستاده و نشسته و هر نمازگزار و ذکرگویی سلام کنند و با آنان دست دهند و دعای ایشان را آمین گویند تا سپیده صبح فرا رسد.»
امام موسی کاظم(ع) در ارتباط با این شب فرمود: «آن فرد که شب قدر غسل کند و تا سپیده صبح شب زنده داری نماید، گناهانش آمرزیده می شود.»
پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا درباره منزلت و اهمیت شب قدر و ضربت خوردن امام علی(ع) به گفت وگو با حجت الاسلام «محمد شهامتی» عضو هیات علمی دانشگاه افسری علوم پزشکی ارتش، مدرس دانشگاه و پژوهشگر امور دینی پرداخت. در ادامه دیدگاه وی را در این باره از نظر می گذرانیم.
** تعیین مقدرات در شب قدر
پروردگار در شب قدر به انسان این اختیار را داده است که مقدرات خود را رقم بزند و با خواندن نماز، دعا و نیایش و شب زنده داری از وی طلب بهترین ها را در زندگی خویش کند. زبان دعا و نیایش بهترین راه برای رسیدن به این مقصود است. تعیین مقدرات در شب قدر هیچ منافاتی با اراده و اختیار انسان ندارد بلکه خدای بزرگ این تکلیف را مشخص کرده و این نشان دهنده آن است که سرنوشت افراد برخلاف اختیار نیست بلکه با توجه به اراده آنان رقم می خورد. بعضی از تقدیرهایی که در این شب مشخص می شود، امکان دارد به دلیل برخی از موانعی که در اختیار انسان نیست، قابلیت تحقق نداشته باشند اما با دعا و به واسطه آن خدای متعال این موانع را برطرف می کند و زمینه ای را مهیا می سازد تا انسان با اراده و اختیار خود آن کار را انجام دهد.
** پذیرفتن شرایط واقعی توبه در شب های قدر
توبه و بازگشت به طرف خدای متعال شرایط خاصی دارد و اینگونه نیست که هر فردی هر گناهی را در طول مدت عمر خویش انجام دهد و در شب های قدر به توبه آنها بپردازد. توبه تنها به زبان نیست بلکه انسان باید از صمیم قلب اظهار پشیمانی کند و تصمیم به ترک آن کارها بگیرد. همانگونه که امام علی(ع) در این باره می فرماید: «فردی که توبه را به تأخیر میاندازد و امروز و فردا میکند دین و ایمان ندارد!» همچنین خدا در قرآن کریم فرموده است: «چون ما می دانیم انسان همیشه در معرض گناه است راه را بر او نمی بندیم بلکه راه بازگشت را برای او باز گذاشته ایم» بنابراین خصوصیت دیگر شب قدر این نکته به شمار می رود که رحمت الهی در آن فراگیر و احتمال قبولی توبه انسان بیشتر است.
** خواندن سوره های قرآنی در شب قدر
در این شب ها به خواندن برخی از سوره های قرآنی بسیار سفارش شده است زیرا قرائت آنها در زندگی و سرنوشت انسان نقش موثری دارد. رمضان ماه رحمت الهی، سازندگی و خودسازی محسوب می شود و یکی از بهترین مواردی که می تواند به این امر کمک کند، شناخت و معرفت انسان نسبت به خدا و گسترش و تعمیق دین اسلام به شمار می رود. خواندن قرآن کریم در تمامی لحظه های زندگی سفارش شده است اما اینکه مسلمانان در این ماه و به خصوص شب های قدر به خواندن آن بپردازند، می تواند بهترین مسیر را برای هدایت و سعادت آنان رقم بزند. باز بودن درهای رحمت الهی از جمله دلایل سفارش به خواندن قرآن کریم در ماه رمضان است.
** درک واقعی فضای معنوی شب های قدر
بهره گیری از ماه مبارک رمضان با درک واقعی از فضای روحانی و معنوی لیالی قدر می تواند امری در تقویت خودسازی فردی و اجتماعی باشد. درک واقعی شب های قدر از مهم ترین شاخصه های کسب تقوا است که باید همگان به آن توجه کنند.
** تقارن شب قدر و ضربت خوردن امام علی (ع)
شب های قدر با نام امام علی(ع) آمیخته شده که از جمله ویژگی های بارز این شب ها است. در شب های قدر شفیع با آبرویی چون مولای متقیان به شفاعت مردم نزد خدای متعال می پردازد. امام علی(ع) اسوه عدالت خواهی شناخته می شود و آزادی خواهان جهان از ایشان به عنوان الگوی عدالت یاد می کنند. دستگیری از مستمندان، تقسیم عادلانه بیت المال و حمایت از محرومان از دیگر ویژگی های این امام همام شناخته می شود. ضربت خوردن حضرت علی(ع) در نوزدهم ماه مبارک رمضان و به شهادت رسیدن ایشان در ۲۱ رمضان، بر اهمیت این شب ها نزد شیعیان افزوده است.
ثبت دیدگاه