رعایت حقوق شهروندی کرامت انسانی را در جامعه حفظ می کند و این مهم در رمضان تبلور بیشتری می یابد زیرا در این ماه به سبب تقویت همبستگی و احترام متقابل انسان ها به یکدیگر، نوعی سلامت روانی و معنوی در جامعه ایجاد می شود که به نوبه خود بسترهای رعایت این حقوق را فراهم می آورد.
حقوق شـهروندی زمان و مکان خاصی ندارد و این مهم در تمام اوقات و همه جا یک ضرورت به شمار می رود. ماه رمضان به عنوان یکی از زمان هایی که احترام به حقوق دیگران، بیشتر در جامعه تبلور پیدا می کند و فرصت و تمرینی برای رعایت بهتر این حقوق است.
رمضان فرصتی مغتنم برای ترویج مکارم اخلاقی و ارزش‌های اسلامی در جوامع مسلمان به شمار می رود تا در پرتو معنویت موجود در ماه ضیافت الهی، جامعه به سمت رسیدن به کمال انسانی حرکت کند. مقدم شمردن حقوق دیگران به عنوان یکی از آموزه های مهم اسلام در این ماه نمود خاصی می یابد و شواهد، گواه این موضوع است که با فرارسیدن رمضان جرم، جنایت ها و نادیده انگاشتن حقوق هموطنان به طور محسوسی کاهش می یابد.
ضرورت رعایت حقوق شهروندی و تجلی این رفتار در ماه مبارک رمضان سبب شد تا پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا با حجت الاسلام «ابوالفضل ساجدی» عضو هیات علمی موسسه امام خمینی(ره) به گفت وگو بپردازد.
**احترام به ارزش های اسلامی در ماه رمضان و رعایت حقوق شهروندان
حقوق شهروندی بخشی از حقوق اساسی به شمار می رود که در هر کشوری شکل ملی به خود می گیرد و شامل حال شهروندان آنها می شود. این حقوق همچنین برای مردم تکلیف هایی را مشخص می کند که باید انجام دهند. بنابراین این حقوق و تکالیف لازم و ملزوم یکدیگر هستند و ابعاد متعددی دارند که باید به دیده احترام به آنها نگریست.
هر چند حقوق شهروندی از جنبه هایی در کشورهای مختلف با یکدیگر یکسان و مشترک است اما تا حدودی می تواند متفاوت نیز باشد زیرا فرهنگ های آنها با یکدیگر تفاوت دارد. ایرانیان به سبب شریعت اسلامی همواره بر تقویت ارزش های دین مبین اسلام پافشاری می کنند و از این رو احترام به جایگاه مردم اقتضا می کند که عقاید و باور اکثریت جمعیت اعمال شود. بنابراین جامعه باید به طرف تقویت و ترویج ارزش های اسلامی حرکت کند و این اعتقادات نباید از طرف عده ای به ویژه در ماه رمضان با توهین یا مخالفت همراه باشد.
**روزه خواری علنی و خدشه دار شدن حقوق شهروندی
از جمله اموری که باید در هر کشوری به آن توجه شود احترام به مقدسات آن جامعه است و توهین به آن خلاف حقوق شهروندی به حساب می آید که این بی احترامی می تواند لفظی یا علنی باشد. رمضان و قواعد آن در ایران برای مردم به عنوان اصل هایی پذیرفته شده، محسوب می شوند از این رو باید به این خواسته آنها احترام گذاشت و این حق و حقوق برای هر فردی محفوظ باشد. روزه خواری علنی، حریم شکنی و هنجارشکنی در جامعه نوعی توهین عملی به ارزش های جامعه اسلامی به شمار می رود و خدشه دار شدن حقوق شهروندی را به دنبال دارد. از این رو باید نسبت به این عمل که از یک طرف خلاف ارزش های اسلامی است و از طرفی حق و حقوق عده ای را نادیده می گیرد، پرهیز کرد.
**روزه داری؛ بسترساز رعایت حقوق شهروندی
روزه گرفتن در ماه رمضان بسترساز رعایت حقوق شهروندی است؛ یعنی اگر این کار در جامعه رواج و توسعه یابد این مهم باعث می شود که مردم حقوق یکدیگر را رعایت کنند زیرا انسان با روزه گرفتن سه نوع ارتباط با خود، خدا و دیگران را در مسیر تکاملی خویش بهبود می بخشد. هر چند تمام این تعامل ها در مسیر پیوند با خدا هدایت می شوند؛ یعنی خدا به وسیله روزه از انسان ها می خواهد که ارتباط با خود و دیگران را توسعه دهد. از این رو به جهت نوع اثری که روزه گرفتن بر نحوه تعامل ما با دیگران دارد، روزه داری کمک می کند تا فرهنگ سازی بیشتری برای رعایت حقوق شهروندان صورت پذیرد.
**روزه داری و رعایت حقوق شهروندی در حوزه های امنیت و سلامت اجتماعی
به سبب ارتباط های ارزشی و سالمی که مردم با یکدیگر در ماه مبارک رمضان برقرار می کنند، هنگامه ای ارزشمند است که جامعه اسلامی در پرتو نهادینه شده مکارم اخلاقی در جامعه آثار مثبت فراوانی را تجربه کند و این ماه دستاوردهایی چون امنیت و سلامت روانی و معنوی را به همراه دارد که این همان رعایت حقوق شهروندی است؛ یعنی روزه داری فضای جامعه را به گونه ای مهیا می سازد که بسیاری از اتفاق های ناپسند روی نمی دهد زیرا اسلام با استفاده از روزه داری به تقویت امنیت درونی و بیرونی افراد یاری می رساند و در چنین شرایطی آسیب های اجتماعی در جامعه به واسطه ایجاد شدن مکارم اخلاقی چون گذشت، ایثار و اکرام نیز از میان می رود. بنابراین روزه داری باعث پیامدهای مثبتی در حقوق شهروندی در حوزه های امنیت و سلامت اجتماعی می شود.
**آموزه های اجتماعی روزه داری و رعایت حقوق شهروندی
دین اسلام در حوزه اجتماعی بایسته هایی مفید دارد که اگر مسلمانان به خوبی آنها را در جامعه پیاده کنند باعث پیشرفت علمی و صنعتی کشور و برطرف شدن آسیب های اجتماعی و فرهنگی خواهد شد. برای نمونه یکی از آموزه های اسلام روزه داری در ماه مبارک رمضان است که باعث رشد انسان دوستی، درک محرومان، ارتقای سطح تحمل و شکیبایی در رویاررویی با دشواری ها، کنترل نفس و تغذیه معنوی در انسان می شود که این مقوله ها خود به رعایت اخلاق اجتماعی می انجامد و جلوه هایی از احترام به حقوق شهروندی دیگران را به تصویر می کشد.
**ماه رمضان و رعایت حقوق شهروندی در فضای عمومی جامعه
ماه رمضان نوعی قرنطینه معنوی برای جامعه به شمار می رود؛ یعنی در این ماه جامعه به سمتی حرکت می کند که بسیاری از آسیب ها را از خود دور کند. هر چند باید فلسفه این ماه و روزه داری را به بهترین شکل انجام داد و از روزه خواری در مکان های عمومی پرهیز کرد اما از طرف دیگر می بایست برای افرادی که دچار معذوریت های خاص هستند نیز شرایطی فراهم آورد که حقوق آنها نیز از میان نرود. برای نمونه در فضاهای بیمارستان ها، در جاده ها و مسافرت ها باید تعرضی به حقوق آنها انجام نگیرد هر چند می توان مکان های خاصی برای این افراد در نظر گرفت که روزه خواری جنبه علنی پیدا نکند و به حقوق شهروندی لطمه ای وارد نشود.
ثبت دیدگاه