این فرصت استثنایی طی سال نظیر ندارد. در ماه رمضان برای ما خاکیان و زمینیان چه سعادت بزرگی‌ست که با ملائکه‌ی الهی و روح امین همنشین شویم.
انسان در زندگی فردی و اجتماعی خود، همواره نیازمند آموزه ها و راهکارهای اخلاقی و تربیتی است تا با تخلق به آداب و اخلاق الهی و عملی کردن آن در زندگی، زمینه نیل به کمالات انسانی و سعادت دنیوی و اخروی را فراهم آورد.
براین اساس ترویج توصیه‌ها و رهنمودهای تربیتی بزرگان و اساتید اخلاقی،یکی از بهترین راه‌های تربیت نفوس مستعده و تعالی اخلاقی فردی و اجتماعی تمام اقشار جامعه به ویژه جوانان خواهد بود. با جستاری در کتاب مکارم ولایت ( رهنمودهای تربیتی رهبر معظم انقلاب اسلامی) بخشی از توصیه‌ها و رهنمودهای اخلاقی امام خامنه‌ای از لحاظ می‌گذرد:
*ماه رمضان، فرصتی برای مراقبت از خود
این دعاها و کلمات مأثور ائمه(ع) در این ایام و شب‌ها،(۴) یاد دادن نوع ارتباط ما با خداست که بتوانیم دائم روی خود اثر بگذاریم و خود را اصلاح کنیم.
در دعای ابوحمزه داریم:
«اللّهم فارحمنی إذا انقطعت حجّتی وَکَّلَّ عَنْ جَوَابِکَ لِسَانِی وَ طَاشَ عِنْدَ سُؤَالِکَ إِیَّایَ لُبِّی »(۱)
خدایا! آن لحظه‌یی که در پاسخ به سوال و مؤاخذه تو دست من از استدلال خالی بماند و نتوانم استدلال کنم چرا این اقدام را کردی؟ چرا این اقدام را نکردی؟ حالا از ما سوال کنند، همین طور پشت سر هم محاجه می‌کنیم، استدلال می‌نماییم؛ اما آن جا دستمان از استدلال خالی خواهد ماند؛ چون حقایق روشن است؛ آن جا دیگر جای پشت هم اندازی نیست! آن جا به من رحم کن! چون
«وَکَّلَّ عَنْ جَوابِکَ لِسانی.»
زبان انسان در مقابل سوال و مؤاخذه‌ی الهی بند می‌آید.
«عِنْدَ سُؤَالِکَ إِیَّایَ لُبِّی .»
و ذهن انسان به هم می‌ریزد. باید فکر آن جا را کرد! امروز من و شما در فرصت حیات و در فرصت نفس کشیدن، می‌توانیم؛ و راهش هم همین مراقبت است و مراقبت، هم در این ماه حاصل می‌شود و می‌توان این مراقبت را حاصل کرد.
این حرف و عرض اصلی ماست! البته مخاطب درجه‌ی یک این توصیه‌ها هم خود بنده هستم؛ چون از همه شما بیشتر احتیاج دارم که این مراقبت را داشته باشم. حالا می‌گوییم، شاید – ان‌شاءالله – خدای متعال اثری بگذارد و در این کلمات قرار بدهد تا هم بر دل خودما اثر کند، هم بر دل شما!(۲)
*ماه رمضان، فصل دعا و ارتباط با خدا
ماه رمضان را مغتنم بشمارید! این روزها را با روزه‌داری و این شب‌ها را با ذکر و دعا بسر برید! فصل دعا نیز، همین ماه مبارک است.
گرچه همیشه انسان باید با رشته‌ی دعا به خدا متصل باشد، اما آیه‌ی
«وإِذَا سَأَلَک عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ أُجِیبُ دَعْوَهَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ»(۳)
در سوره‌ی بقره، در خلال همین آیات مبارکه مربوط به روزه و ماه رمضان است. در وسط آیات روزه و ماه رمضان، آیه‌ی «وإِذَا سَأَلَک عِبَادِی عَنِّی فَإِنِّی قَرِیبٌ» آمده، که همه انسانها و بندگان را به دعا و توجه سوق می‌دهد.
رابطه‌ی دعا، رابطه قلبی شما با خداست! دعا یعنی خواستن و خدا را خواندن! خواستن یعنی امیدواری! تا امید نداشته باشید، چیزی از خدا درخواست نمی‌کنید! انسان نامید که چیزی طلب نمی‌کند. پس دعا یعنی امید، که ملازم با امید، اجابت است. این امید به اجابت، دل‌ها را منور نگه می‌دارد. به برکت دعا، جامعه با نشاط و اهل حرکت می‌شود.(۴)
*ماه رمضان، فرصت همنشینی با ملائکه الهی
ماه رمضان فرصت بسیار استثنایی و بزرگی‌ست! به لطف خدای متعال، امسال نیز این فرصت به ما داده شد که بتوانیم در این ماه مبارک، سر سفره‌ی ضیافت الهی حاضر شویم.
این فرصت استثنایی طی سال نظیر ندارد. در ماه رمضان برای ما خاکیان و زمینیان چه سعادت بزرگی‌ست که با ملائکه‌ی الهی و روح امین همنشین شویم.
«تَنَزَّل‌ُ المَلائِکَهُ وَ الرُّوح‌ُ فِیها بِإِذن‌ِ رَبِّهِم»(۵)
لیلهالقدر در ماه رمضان، شب همنشینی خاکیان یا فرشتگان ملااعلی است.(۶)
*دستاوردهای ماه مبارک رمضان
بسیاری از مردم موفق و با سعادت، توانستند در ماه مبارک رمضان محصول زیادی را بردارند؛ محصولی که برای دوره‌ی سال آنها، بلکه در مواردی برای سراسر عمر آنها، دارای برکات خواهد بود.
عده‌یی انس با قرآن پیدا کردند، از معارف قرآنی بهره بردند و تدبر کردند. عده‌یی انس و مناجات با خدا را در این ماه برای خودشان رویه و روش قرار دادند و دل‌های خود را نورانی کردند. مردم روزه گرفتند و با روزه، در نفس خود صفا به وجود آوردند که همین صفا، صمیمیت و نورانیت، منشا برکات بسیاری در زندگی فردی و اجتماعی‌ست.
این صفای نفسانی به انسان نیک اندیشی می‌دهدف تطهیر نفس از حسد، بخل، کبر و شهوت می‌دهد.
صفا در نفس انسان، محیط جامعه را محیط امن و امان روحی و معنوی قرار می‌دهد؛ دل‌ها را به هم نزدیک می‌کند؛ مومنان را نسبت به یکدیگر مهربان می‌نماید؛ ترحم به یکدیگر را میان جامعه‌ی ایمانی گسترش می‌دهد. اینها همه محصولات ماه مبارک رمضان است برای مردم موفق و با سعادت.(۷)
*ماه رمضان، فرصتی استثنایی برای تهذیب نفس
همیشه فرصت عروج معنوی و تهذیب نفس هست. ماه شعبان و ماه رجب نیز همین طور است! ایام دیگر سال نیز برای انسانهایی که اهل ذکر و توجهند، همین طور است.
«انَّمَا تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّکْرَ»(۸)
پیروزی از ذکر یعنی به یاد آوردن و توجه کردن، مایه‌ی نجات جان بشر می‌باشد. در همه ایام سال، در تمام شب‌ها، نیمه شب‌ها، با تلاوت قرآن، با تدبر در قرآن، با خواندن این دعاهای پرمغز و عمیق و این لحن عاشقانه‌ای که در این دعاها هست – بخصوص ادعیه‌ی صحیفه مبارکه‌ی سجادیه – می‌شود این تسویه‌ی باطن را به وجود آورد؛ ولی ماه رمضان فرصتی استثنایی‌ست! لیالی و ایام این ماه، هر ساعت و هر دقیقه‌اش برای انسان – بخصوص برای جوانان – یک فرصت است!(۹)
پاورقی:
۱-ترجمه: «خدایا! زمانی که حجتی به نفع خود ندارم، زبانم به لکنت افتاده و به هنگام سوال‌هایت عقل از سرم رفته، مرا مورد رحمت خود قرار ده!» اقبال الاعمال، ج ۱، ص ۷۳٫
۲-بیانات در دیدار کارگزاران نظام، ۱۳۸۵/۷/۱۸٫
۳-ترجمه: «و هنگامی که بندگان من از تو درباره من سوال کنند، [بگو] من نزدیکم! دعای دعا کننده را، به هنگامی که مرا می‌خوند. پاسخ می‌گوییم!» سوره بقره، آیه ۱۸۶٫
۴-بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۱۳۶۹/۱/۱۰
۵-ترجمه: «در آن شب، فرشتگان و روح به اذن پروردگارشان نازل می‌شوند.» سوره قدر، آیه ۴٫
۶-بیانات در خطبه‌های نماز عید فطر، ۱۳۸۳/۸/۲۴٫
۷-بیانات در خطبه‌های نماز عید سعید فطر، ۱۳۹۰/۶/۹
۸-ترجمه: «تو فقط کسی را انذار می‌کنی که از این یادآوری [الهی] پیروی کند.»، سوریه یس، آیه ۱۱٫
۹- بیانات در دیدار جمعی از رحانیو، ۱۳۷۶/۱۰/۳٫
ثبت دیدگاه