یکی از سوالاتی که مطرح می شود این است که ما سحر دیر بیدار شدیم و مشغول خوردن غذا بودیم که ناگهان متوجه شدیم که اذان صبح شده و لقمه داخل دهان مانده است. چه باید کرد؟
بسم الله الرحمن الرحیم
رسول خدا (ص) فرمودند: إنَّ الصِّیامَ لَیسَ مِنَ الأَکلِ وَالشُّربِ فَقَط؛ إنَّمَا الصِّیامُ مِنَ اللَّغوِ وَالرَّفَثِ/ روزه، تنها پرهیز از خوردن و آشامیدن نیست. همانا روزه، پرهیز از بیهوده گویی و دشنام دادن است.
و اما احکام؛
یکی از سوالاتی که مطرح می شود این است که ما سحر دیر بیدار شدیم و مشغول خوردن غذا بودیم که ناگهان متوجه شدیم که اذان صبح شده و لقمه داخل دهان مانده است. چه باید کرد؟
در پاسخ باید گفت که این مسئله صورت های مختلف دارد:
یک وقت است که بدون تحقیق و دیدن ساعت، به خوردن و آشامیدن ادامه می دهد که بعدا معلوم می شود صبح بوده است و گاهی متوجه می شود که نیم ساعت است که اذان شده و اشتباه کرده و تحقیق هم نکرده است که در این صورت، قضا دارد؛ اما کفاره ندارد.
گاهی ممکن است افق را اشتباه کند؛ چون هرکسی باید مطابق با افق محل اقامت خود در سحر و افطار عمل کند؛ نه با افق مکان دیگر؛ مثلا افق تهران و قم در اذان صبح متفاوت است و باید طبق افق محل خود امساک از خوردن کند؛ بنابراین اگر مشاهده کرد که طبق افق جای دیگر هنوز صبح نشده؛ اما طبق افق شهر خود صبح شده، آنچه را که در دهان دارد، فوری باید تخلیه کند و شستشو دهد و چون اذان شده بوده و می خورده، قضا دارد؛ ولی در این صورت خاص کفاره ندارد.
افرادی که با اعتماد به ساعت مشغول به خوردن بودند و اطمینان داشتند که صبح نشده؛ اما بعدا معلوم شد که صبح بوده است، همه اینها مواردی است که قضا دارد؛ ولی کفاره ندارد.
فرض کنید بچه کم سن و سالی بیدار شده و به اعتماد والدین خود، مشغول به خوردن بوده است و بعدا معلوم شود که صبح شده بود،
همه اینها در آن روز باید امساک کنند و روزه بگیرند؛ اما همان روز را بعدا قضا کند و کفاره ندارد.
مسئله مهم دیگر این است که برخی خیال می کنند که تا آخر اذان مجوز خوردن دارند؛ یعنی می دانند که این اذان شهر خود است؛ اما فکر می کند که تا آخر اذان مجوز خوردن دارد.
این افراد چون در زمانی که صبح شده و یقین دارند که در صبح در حال خوردن بودند، این خوردن عمدی حساب شده و هم باید قضا کنند و هم کفاره خوردن عمدی را بدهند؛ اما در یک صورت کفاره ندارد و آنجاست که این شخص جاهل مقصر نباشد، جاهل قاصر باشد؛ یعنی اینکه واقعا احتمال نمی داد که مسئله غیر از این باشد که برود یاد بگیرد؛ چون فکر می کرد که مسئله همین است، به دنبال یادگرفتن نرفته است.
والسلام علیکم و رحمهالله و برکاته
ثبت دیدگاه