مراقبات ماه مهمانی خدا | تأثیر دید و بازدید در ماه رمضان

به گزارش تسنیم، ماه مبارک رمضان از نورانی‌ترین و پر معنویت‌ترین ماه سال شمرده می‌شود. خداوند باب نعمات و برکات خود را در این ماه بیشتر به روی بندگان باز می‌کند تا مسیر توبه به درگاهش هموارتر و آسان‌تر شود، همچنان که برترین شب سال یعنی شب قدر را در این ماه پر خیر و برکت نهفت تا فضیلتی دیگر بر ماه مهمانی خداوند باشد.

پیامبر صلی الله علیه و آله و اهل بیت وحی آموزه‌هایی را به عنوان آداب و قلق‌های رفتاری این ماه مطرح کردند تا به این ترتیب بهره‌مندی شیعیان از ثمرات ماه مهمانی خدا مضاعف شود، از جمله آنکه رسول خدا در خطبه شعبانیه که درباره فضیلت و مراقبات ماه رمضان است، به برخی از این آداب اشاره کردند؛ از جمله آنکه فرمود

فَإِنَّ الشَّقِیَّ مَنْ حُرِمَ غُفْرَانَ اللَّهِ فِی هَذَا الشَّهْرِ الْعَظِیمِ وَ اذْکُرُوا بِجُوعِکُمْ وَ عَطَشِکُمْ فِیهِ جُوعَ یَوْمِ الْقِیَامَهِ وَ عَطَشَهُ وَ تَصَدَّقُوا عَلَی فُقَرَائِکُمْ وَ مَسَاکِینِکُمْ وَ وَقِّرُوا کِبَارَکُمْ وَارْحَمُوا صِغَارَکُمْ وَ صِلُوا أَرْحَامَکُمْ.
یعنی پس شقی و بدبخت، آن کسی است که در این ماه بزرگ، از آمرزش خدا بی‌بهره شود.

در این ماه:
۱٫ با گرسنگی و تشنگی خود، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را به یاد آورید
۲٫ به فقیران و درماندگان کمک و یاری کنید. (صدقه)
۳٫ به بزرگان احترام کنید
۴٫ با کودکان‌تان ملاطفت و مهربانی کنید
۵٫ و با خویشاوندان رفت و آمد داشته باشید.

درباره اهمیت صله رحم یا به اصطلاح ما، دید و بازدید، خداوند ثواب‌ و ثمرات زیادی قرار داده است؛ درباره اهمیتش همین بس که خداوند ضمن آیه‌ای از قرآن می‌فرماید: «… وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذی تَسائَلُونَ‏ بِهِ وَ الْأَرْحام‏؛ بترسید از خدایی که به نام او از یکدیگر در خواست می‌کنید و از قطع خویشاوندی‌ها پروا کنید که خدا مراقب شماست.» (نساء ۱). طول عمر، افزایش رزق و روزی، فقرزادیی، دفع بلا، آسانی حساب در روز قیامت و … از جمله آثار و برکات صله رحم است که در روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام به آن‌ها اشاره شده است. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «إنّ المرءَ لَیَصِلُ رَحِمَهُ و ما بَقِیَ مِن عُمُرِهِ إلاّ ثلاثهُ أیّامٍ فَیُنسِئُهُ اللّه ُ ثَلاثینَ سنهً، و إنّ الرجُلَ لَیَقطَعُ الرَّحِمَ و قد بَقِیَ مِن عُمرِهِ ثَلاثونَ سَنَهً فَیُصَیِّرُهُ اللّه ُ إلی ثَلاثهِ أیّامٍ؛‌ گاهی می‌شود از عمر کسی ۳ روز باقی مانده است، اما صله رحم به جای می‌آورد، پس خداوند آن را تا ۳۰ سال به تأخیر می‌اندازد و گاه می‌شود که از عمر کسی ۳۰ سال باقی مانده است، اما قطع رحم می‌کند، پس خداوند آن را به سه روز تبدیل می‌کند.» (کنزالعمّال: ۶۹۲۰) امام رضا علیه‌السلام در یک روایتی نزدیک به مفهوم این روایت نبوی، فرمود: «چه‌ بسا مردی که سه سال از عمرش بیشتر نمانده، ولی صله رحم به‌ جا آورد و خدا به‌خاطر این کار، عمرش را به ۳۰ سال افزایش دهد و خدا آنچه را می‌خواهد انجام می‌دهد؛ یَکونُ الرّجل یَصِلُ رَحِمَهُ فیکونُ قَد بَقِیَ من عمرِهِ ثلاثُ سنین فَیُصَیِّرُها اللهُ ثَلاثینَ سَنَهً …» (الکافی، ج۲، ص۱۵۰)

امام محمد باقر علیه‌السلام در دیگر روایت درباره سایر اثرات صله رحم فرمود: «صله رحم، انسان را خوش اخلاق، با سخاوت و پاکیزه‌جان و روزى را زیاد مى‌کند و مرگ را به تأخیر مى‌اندازد؛ صِلَهُ الْأَرْحَامِ تُحَسِّنُ الْخُلُقَ وَ تُسَمِّحُ الْکَفَّ وَ تُطَیِّبُ النَّفْسَ وَ تَزِیدُ فِی الرِّزْقِ وَ تُنْسِئُ فِی الْأَجَلِ. (الکافی (ط – الإسلامیه)، ج‏۲، ص۱۵۱) امیرالمؤمنین علیه‌السلام این عمل را محبت‌آور و از بین برنده دشمنی‌ها معرفی کرده‌اند؛ «صِلَهُ الرَّحِمِ توجِبُ الْمَحَبَّهَ وَتَکْبِتُ العَدُوَّ» (غررالحکم، ح ۵۸۵۲).

درباره کیفیت صله رحم پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود «صله رحم کن، گرچه با جرعه‌ای آب باشد و بهترین راه برای خدمت خویشان و نزدیکان این است که آنان را اذیت نکنی و به آنها آزار نرسانی؛ صِل رَحِمَکَ وَلَو بِشَربَه مِن ماءٍ وَ أفضَلُ ما یُوصَلُ بِهِ الرَّحِمُ کَفُّ الأَذی عَنهُ» (مشکاه الانوار، ص ۱۶۶) بنابراین نفس صله رحم، در وهله اول ارتباط گرفتن با خویشاوندان و بعد رسیدگی به مشکلات و معضلات آن‌هاست. اکنون با گسترش شبکه‌های مجازی حتی می‌توان با یک پیام و یا یک تماس تلفن می‌توان فاصله‌های معنوی را کاست.