درس‌هایی از قرآن/ عوامل قساوت قلب

ویژه‌برنامه درس‌هایی از قرآن با سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتی با موضوع «عوامل قساوت قلب» از شبکه اول سیما پخش شد. طبق روال هرساله، این ویژه‌برنامه هر روز ماه مبارک به جز جمعه‌ها پخش می‌شود.
در ادامه مشروح برنامه درس‌هایی از قرآن را می‌خوانید؛
«بسم الله الرحمن الرحیم الحمد لله رب العالمین، بعدد ما احاط به علمه»
«الهی انطقنی بالهدی و الهمنی التقوی»
بحث ما در مورد قلب بود که «آثِمٌ قَلْبُه‏» (بقره/۲۸۳) «مِنْ تَقْوَى‏ الْقُلُوبِ‏» (حج/۳۲) قرآن در مورد قلب خیلی آیه دارد. محور همه نیت‌های ما قلب ماست. کارهای ما، انگیزه‌های ما، همین نماز می‌گوید: آن مقداری که قلبت متوجه نماز هست قبول می‌شود. آن مقداری که حواست پرت است قبول نمی‌شود. مثل گلابی، اگر سیب و گلابی، میوه‌ای پوسیده شود، قسمت پوسیده را کنار می‌گذاریم و فقط قسمت سالم را می‌خوریم. لذا بعضی از ما که نماز می‌خوانیم ممکن است یک پنجم نماز ما قبول شود. یک دهمش قبول شود. کجای نماز ما حضور قلب دارد؟ این مهم است. نشاط مربوط به قلب است. دوست داری یا دوست نداری. اگر یک کسی کار خیری را می‌کند ولی زورکی است، این هم باز مورد توبیخ است. قرآن می‌گوید: «وَ هُمْ کارِهُونَ‏» (توبه/۴۸) کارهون یعنی کراهت دارد. پول خرج می‌کند اما در رودروایسی است. روی علاقه نیست.
اینکه قلباً کسی یک چیزی را دوست دارد. ما نماز صبح می‌خوانیم اما اگر بفهمیم یک مرجعی پیدا شده می‌گوید: نماز صبح واجب نیست، خدا می‌داند چقدر مریدهایش زیاد می‌شود. این آقای خوبی است. گفته: نماز صبح واجب نیست. لذا این نمازهایی که می‌خوانیم ببینیم چقدر حضور قلب داریم. امروز کسی می‌گفت: خدا را شکر می‌کنیم، ربیع الاول داریم و ربیع الثانی، جمادی الاول داریم و جمادی الثانی، وگرنه چه خاکی به سرمان می‌کردیم اگر رمضان الاول بود و رمضان الثانی، می‌گفتند: بعد از ماه رمضان یک ماه رمضان دیگر باشد. مسأله قلب مسأله مهمی است.
دل‌ها، سخت‌تر از سنگ
یکی از چیزهایی که هست مسأله قساوت قلب است، قرآن می‌فرماید: «ثُمَّ قَسَتْ‏ قُلُوبُکُمْ‏ مِنْ بَعْدِ ذلِکَ فَهِیَ کَالْحِجارَهِ أَوْ أَشَدُّ قَسْوَهً» (بقره/۷۴) بعضی دلها از سنگ سفت‌تر است. دل از سنگ سفت‌تر است؟ می‌گوید: بله، کنار سنگ گاهی چشمه آب بیرون می‌آید ولی کنار دل این یک قطره اشک بیرون نمی‌آید. از کنار سنگ گاهی چشمه آب بیرون می‌آید. از دل ایشان یک قطره اشک بیرون نمی‌آید. از سنگ سفت‌تر است. انسان اگر واقعاً تربیت الهی نداشته باشد، از گرگ هم بدتر است. من یک روز کرج رفتم، آنجایی که سم مار دارویی می‌سازند، اسمش را یادم رفت. آره… داروسازی! رفتم نمایشگاه مار، انواع مارها بود و یک خرده با مارها حرف زدم. گفتم: ای مار! بگو: قرائتی من از تو بهتر هستم، چون من مار هستم هرکس بغل من بیاید او را می‌گزم، تو از نیشابور سنندج را می‌گزی! از ایران پاکستان را می‌گزی، صد رحمت به گور من! من هرکس نزدیکم بیاید می‌گزم تو با غیبت از این طرف کره‌ی زمین به آن طرف کره زمین می‌روی. ۲- من سالی چند نفر را می‌گزم. یک مار سالی چند نفر را می‌گزد؟ زبان ما ساعتی چند نفر را می‌گزد؟ روزی چند نفر را می‌گزد؟ ۳- من به جسم می‌زنم و تو به آبرو و جان می‌زنی. من اگر گزیدم ممکن است خوب شود. تو گاهی با زبانت یک کارهایی می‌کنی که دیگر قابل خوب شدن نیست. آبروی هشتاد ساله را با یک کلمه می‌ریزی.
گرگ سالی چند نفر را پاره می‌کند؟ مار سالی چند نفر را می‌گزد؟ قرآن می‌گوید: «أُولئِکَ کَالْأَنْعامِ‏ بَلْ هُمْ أَضَلُّ» (اعراف/۱۷۹) یک کسی می‌گفت: اگر«بَلْ هُمْ أَضَلُّ» نبود من از غصه دق می‌کردم. «بَلْ هُمْ أَضَلُّ» یعنی«ثُمَّ قَسَتْ‏ قُلُوبُکُمْ‏». چطور انسان سنگدل می‌شود؟ قرآن می‌گوید: دلیل سنگدلی شدن این است «فَبِما نَقْضِهِمْ مِیثاقَهُمْ‏ لَعَنَّاهُمْ وَ جَعَلْنا قُلُوبَهُمْ قاسِیَهً» (مائده/۱۳) دلیل اینکه انسان سنگدل می‌شود پیمان شکن است. همین کاری که الآن آمریکا با ما می‌کند. پیمان شکنی سنگدلی می‌آورد. حدیث داریم اگر به بچه هم قول دادید به قولت وفا کن، اگر گفتی برای بیسکوییت می‌خرم، بخر. یا نگو یا اگر گفتی عمل کن. حدیث داریم اگر به غیر مسلمان هم قول دادید وفادار باشید. دست یهودی چک دادی، به چکت وفادار باش. همان روزی که چک دستش است، پولت را بپرداز. وفای به عهد، قول به بچه، به همسرت گفتی من این چیز را برایت می‌خرم. بخر! «فَبِما نَقْضِهِمْ مِیثاقَهُمْ‏ لَعَنَّاهُمْ» کسانی که پیمان می‌شکنند، ما آنها را لعنت می‌کنیم. «وَ جَعَلْنا قُلُوبَهُمْ قاسِیَهً» اینها را سنگدل می‌کنیم. سنگدل که شد هرچه هم تذکر بدهی، اثر ندارد. «وَ إِذا ذُکِّرُوا لا یَذْکُرُونَ» (صافات/۱۳) هرچه به او هشدار می‌دهند، نرود میخ آهنین در سنگ! این هم از آن شعرهای دروغ است. برود میخ آهنین در سنگ! این سنگ‌هایی هست با متّه، چیز می‌کنند… می‌تراشند، سنگ قبرها، ولی این هرچه تذکر بدهی گوش نمی‌دهد.
اصرار بر گناه، عامل سنگدلی
عوامل قساوت قلب چند چیز است. یکی گناه است. امیرالمؤمنین فرمود: چشم شما اشک ندارد برای اینکه سنگدل هستید. سنگدلی از کجا پیدا می‌شود؟ «وَ مَا قَسَتِ‏ الْقُلُوبُ‏ إِلا لِکَثْرَهِ الذُّنُوبِ»‏ (وسائل‌الشیعه، ج ۱۶، ص ۴۵) گناه سنگدلی می‌آورد و سنگدلی باعث می‌شود انسان هرچه هم چشمش خشک شود. امام در مناجاتش می‌گوید: خدایا گریه می‌کنم که چرا اشک من جاری نمی‌شود؟ در زیارت امام رضا، زیارت امین الله می‌فرماید: اشک‌هایی که برای خوف خدا ریخته شود، مورد رحمت قرار می‌گیرد. پرخوری؛ سنگدلی می‌آورد. آیات و روایاتش را نمی‌خوانیم. پرخوابی، پرگویی، کم حرف بزنیم، حرف‌های لازم بزنیم. حرف زدن هم جزء عمل ما حساب می‌شود. تمام رفتارهای ما را، قرآن یک آیه دارد می‌گوید: «ما یَلْفِظُ مِنْ‏ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ» یعنی «ما یلفظُ» همان لفظ است. یعنی لبت را که تکان می‌دهی دو تا فرشته حضور دارند و اینها را می‌نویسند. کم حرف بزنیم، پرخوری ممنوع! پرگویی، پرخوابی، ثروت سنگدلی می‌آورد. پول سنگدلی می‌آورد.
نشست و برخاست با آدم‌های عیاش، شنیدن لهو و لعب، بعضی از شغل‌ها سنگدلی می‌آورد. رفت و آمد با پادشاه، خنده زیاد، اینها نمونه چیزهایی است که انسان را سنگدل می‌کند، سنگدل یعنی انسان را بی رحم می‌کند. به امیرالمؤمنین گفتند: در فلان منطقه سربازهای اسلامی حمله کردند یک خانم یهودی، خلخال، خلخال را به پا می‌بندند. مثل النگو که به دست است، خلخال زن‌های عرب به پایشان می‌بندند. خلخال را از زن یهودی گرفته است. امام فرمود: اگر انسان از غصه سکته کند و دق کند، جا دارد. رحم!
فراموش‌کردن معاد و روز قیامت
اصلاً یکی از دلایل روزه این است که به شما گفتیم: روزه بگیرید برای اینکه دلتان رحم بیاید و یاد گرسنه‌ها باشید. دعا و تضرع جلوی قساوت قلب را می‌گیرد. انسان فراموش می‌کند، معاد را فراموش کند سنگدل می‌شود. به ما گفتند: وقتی نماز می‌خوانید فرض کنید نماز آخر شماست. در قرآن چهارده مرتبه کلمه «بغتهً» آمده است، یعنی از کجا که ماه رمضان سال دیگر باشیم؟ به خصوص آنهایی که مثل بنده موهای سر و صورتشان سفید شده است. از کجا باشیم؟ طوری باشیم که اگر سال آخر بود، ماه آخر بود، هفته آخر بود، نماز آخرمان بود، شرمنده نشویم. بعضی وقت‌ها انسان می‌خواهد یک پولی را خرج کند، می‌گوید: باشد بعد. من پیری دارم، کوری دارم، ایامی دارم، چند تا محاسبه اینطوری می‌کند. من محاسبه را اینطور برای شما بگویم. ۱- از کجا این پول باشد برای پیری؟ تو این پول را نگه می‌داری برای پیری از کجا این پول بماند؟ ۲- ممکن است پول بماند، از کجا تو بمانی؟ ۳- ممکن است هم پول باشد و هم تو باشی، نتوانی استفاده کنی. هم تو هستی و هم نان، نمی‌توانی بخوری. ۴- نیاز تو در قیامت قطعی است ولی در ایام پیری مشکوک است. شاید پیر شدم و شاید نیاز داشتم اما قیامت شاید نیست، قطعاً نیاز داری. چرا این پول را برای آن روزی که قطعاً نیاز داری نمی‌گذاری؟ برای شاید پولت را نگه می‌داری، برای آنکه قطعاً است، بی اعتنایی می‌کنی.
یتیم‌نوازی؛ راه دوای سنگدلی است. اینکه انسان با فقیرها بنشیند. ما گاهی وقت‌ها افطاری می‌دهیم مسئولین و سرشناس‌ها را دعوت می‌کنیم. آدم گمنام را دعوت نمی‌کنیم. نشستن با فقرا، نشستن با یتیم، اینها مهم است. عیادت مریض، آدم می‌میرد، می‌گوید: این هم همسن ما بود دیگر. الآن دیگر فوت شده است. اینها همه سنگدلی را برطرف می‌کند و روح انسان را لطیف می‌کند. حوادث تلخ؛ سنگدلی را برطرف می‌کند، اگر برای انسان حادثه‌ی تلخ پیش بیاید مست می‌شود. حدیث داریم اگر سه چیز نبود انسان خیلی گردن کلفتی می‌کرد. «لولا ثلاثه» اگر سه چیز نبود، انسان مست می‌شد. ۱- «الفقر» فقیر، «والمرض» بیماری، «والموت» اگر مرگ و میر و بیماری نبود انسان مست می‌شد. گاهی وقت‌ها اینها برای تنظیم باد انسان خوب است. انسان خاطرش جمع باشد که به جایی بند نیست.
دل‌بستگی به مال و مقام دنیا
در قرآن آیات زیادی داریم به چیزی تکیه نکنید، به مال تکیه نکنید. «یَوْمَ لا یَنْفَعُ» قاری: «یَوْمَ لا یَنْفَعُ‏ مالٌ وَ لا بَنُونَ» (شعرا/۸۸) نه مال به دردت می‌خورد، نه اولاد. دوستی، دوستان گرم سراغ همدیگر را نمی‌گیرند. «وَ لا یَسْئَلُ حَمِیمٌ‏ حَمِیماً» قاری: «وَ لا یَسْئَلُ حَمِیمٌ‏ حَمِیماً» (معارج/۱۰) حمیم همان حمام است. حمام یعنی آب داغ، حمیم یعنی رفیق داغ، «وَ لا یَسْئَلُ حَمِیمٌ‏ حَمِیماً» یعنی رفیق‌های جون جونی داغ داغ احوال رفیقشان را نمی‌پرسند. این برای رفاقت است. تمام سبب‌ها قیچی می‌شود. «وَ تَقَطَّعَتْ‏ بِهِمُ الْأَسْباب‏» قاری: «وَ تَقَطَّعَتْ‏ بِهِمُ الْأَسْباب‏» (بقره/۱۶۶) همه قیچی می‌شود. همه چیز قطع می‌شود.
قدرت و حکومت و سلطنتی که داشتیم می‌پرد. «هَلَکَ‏ عَنِّی‏ سُلْطانِیَه‏» قاری: «هَلَکَ‏ عَنِّی‏ سُلْطانِیَه‏» (حاقه/۲۹) انسان به جایی می‌رسد که می‌گوید: عجب، من قدرت داشتم، پرید. پول داشتم، پرید. قدرت داشتم پرید. انسان می‌ماند تنها، تمام چیزهایی که در دنیا کارهایش را با آن راه می‌انداخت، همه قیچی می‌شود. من هستم و من! حضرت نوح به پسرش گفت: خداوند اراده کرده کفار را غرق کند. تو ایمان بیاور سوار کشتی شو! گفت: من غرق نمی‌شوم. گفت: اراده خداست. گفت: حریف من نمی‌شود. من سر کوه می‌روم. «سَآوِی‏ إِلى‏ جَبَلٍ یَعْصِمُنِی» قاری: «قالَ سَآوِی‏ إِلى‏ جَبَلٍ یَعْصِمُنِی مِنَ الْماءِ» (هود/۴۳) پسر نوح گفت: من ایمان می‌آورم، سوار کشتی… می‌روم سمت کوه، ایمان نمی‌آورم، سر کوه می‌روم و غرق نمی‌شوم. حضرت نوح گفت: اگر خدا اراده کند، به کوه هم پناه ببری، غرق می‌شوی. مثلاً شاه فکر می‌کرد اگر وصل به آمریکا شود، محفوظ می‌ماند. خدا گفت: وصل به آمریکا هم بشوی تو را نابود می‌کنم. صدام به حزب بعث تکیه کرد، حزب بعث نتواست صدام را نگه دارد. هرچیزی را که تکیه‌گاه ما باشد «سآوی الی جبل» جوان داماد نمی‌شود، می‌گوید: دنبال دختری می‌گردم که پدرزنم میلیاردر باشد، پیر باشد، دو بار هم سکته ناقص کرده باشد که بعد از عقد دخترش بمیرد و یک ارثی برسد. این هم مثل پسر نوح است. او می‌گفت: «سآوی الی جبل» این هم می‌گوید: سآوی الی ارث پدر زن! او می‌گفت: کوه مرا نجات می‌دهد، این هم می‌گوید: سعادت من به ارث پدرزن است. به چیزی تکیه نکنید.
اوصاف دنیا در قرآن
هرکس در هر مقامی هست، مقام می‌پرد. مال سنگدلی می‌آورد اما جواب این سنگدلی این است که انسان بنشیند و عبرت بگیرد. چرا به عبرت می‌گویند: عبرت؟ چون عبرت از عبور است. می‌گویند: از آنجا عبور کن یعنی چه؟ رد شو! عبرت یعنی ببین و رد شو و نایست. زیبایی‌های دنیا توقفگاه نیست، عبورگاه است. ببین و رد شو، نایست. قرآن برای دنیا سه لقب دارد. یکی می‌گوید: زینت است. «المال و البنون» قاری: «الْمالُ‏ وَ الْبَنُونَ‏ زِینَهُ الْحَیاهِ الدُّنْیا» (کهف/۴۶) می‌گوید: مال و اولاد زینت است. زینت دائمی نیست. مرحله‌ای آرایش است و بعد هم کنار می‌گذارند. یکجا می‌گوید: زَهره است، زَهره یعنی غنچه، «زَهْرَهَ الْحَیاهِ الدُّنْیا» قاری: «زَهْرَهَ الْحَیاهِ الدُّنْیا لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ وَ رِزْقُ رَبِّکَ خَیْرٌ وَ أَبْقى‏» (طه/۱۳۱) زهره یعنی غنچه، دنیا غنچه است، یعنی چه؟ یعنی دنیا برای هیچکس گل نمی‌شود. همه منتظر هستند کی شود بچه‌ام به زبان بیاید؟ کی می‌شود بچه‌ام راه برود؟ کی می‌شود بچه‌ام بدود؟ کی شود بچه‌ام مهدکودک برود؟ کی شود بچه‌ام مدرسه برود؟ کی شود قبول شود؟ کی شود دبیرستان برود؟ کی شود قبول شود؟ کی شود دانشگاه برود؟ کی شود، کی شود؟ همه مردم نشستند کی‌ شود؟ همه کی‌ها می‌شود و بعد هم هیچی به هیچی، مثل خواب! آدم کلی وقت‌ها خواب‌های شیرین می‌بیند، بلند می‌شود می‌بیند خواب بود. هیچی! خدا در دنیا به دنیا سه لقب می‌دهد. خدا در قرآن به دنیا سه قلب می‌دهد. ۱- گفته: زَهره است یعنی غنچه است. چرا دنیا غنچه است؟ می‌خواهد بگوید: برای احدی گل نمی‌شود. دنیا زینت است. دنیا غنچه است. «مَتاعُ‏ الدُّنْیا قَلِیلٌ» قاری: «مَتاعُ‏ الدُّنْیا قَلِیلٌ» (نساء/۷۷) پس سه لقب دارد، قلیل یعنی کم است.
عدم دل‌بستگی به فرزند و مال دنیا
در حرم می‌روید به امام رضا نگویید: این را درست کن. بگویید: خدایا اگر خیر است درست کن. من نمی‌دانم خیر است یا نه. از خدا خیر بخواهید. راضی به رضای خدا باشیم. البته باید دعا کرد ولی اصرار نکنیم اینکه من می‌خواهم بشود. من می‌خواهم بچه‌‌های من پسر باشند. می‌خواهم بچه‌های من دختر باشند. تو بهتر می‌فهمی یا خالق تو؟ خالق به تو این را داده است. مصلحت شما این بوده است. نه آخر آدم پسر داشته باشد، برای روز مبادا پسرها دم دستش هستند. اینطور نیست. یک خانمی بود، چهار تا پسرهایش دکتر بودند. همه پیرزن‌ها می‌گفتند: خوشا به حالت! چهار تا پسر دکتر داری. سر پیری و درماندگی چهار تا پسر دکتر کمک تو می‌کند. همه به این خانم غبطه می‌خوردند. این مادر چهار تا دکتر از این خانه دکتر به آن خانه دکتر می‌رفت، که در خیابان ماشین می‌زند و می‌افتد، خونریزی مغزی می‌کند و از دنیا می‌رود و نمی‌دانند کیه. او را در سردخانه می‌گذارند. برادرها هم خبر ندارند. بعد از مدتی می‌گویند: مادر چطور است؟ می‌گوید: مادر اینجا نیست. می‌گوید: گفت به خانه شما می‌آید. گفت: نه نیامده است. به آن برادر زنگ می‌زنند و می‌گوید: اینجا هم نیامده است. چهارمی اینجا هم نیامده است. اِ… تلفن بگیریم و خلاصه در سردخانه پیدایش می‌کنند. همان خانمی که همه زن‌ها می‌گفتند: خوشا به حالت با چهار تا دکتر خوش هستی. غریبانه از دنیا رفت.
اراده خدا، برتر از خواست بشر
شاه به آمریکا دلش خوش است و سرنگون شد و صدام به حزب بعث، سرنگون شد. زلیخا همه درها را بست هیچکس نفهمد. همه فهمیدند. برادرهای یوسف، او را در چاه انداختند هیچمکس نفهمد، همه فهمیدند. شاه گفت: عکس امام را چاپ نکنید. در یک خانه اگر عکس امام بود، صاحبخانه را شاه می‌گرفت. هیچ مرجع تقلیدی به اندازه امام عکسش چاپ نشد. روی دو تومانی هست، روی پنجاه تومانی هست. هیچ آخوندی در طول تاریخ بشریت به اندازه امام عکسش چاپ نشد. چرا؟ شاه گفت: نه، خدا گفت: آره.
من خودم به این برادر دوربینی که آمده بود راست من نشسته بود، گفتم: بلند شو برو آنجا! قیافه‌اش تابلو است. گفتم: بلند شو برو. خواستم این را نشان ندهند. آن هفته به قدری ولوله شد که به اندازه تمام عمرش این دوربینی را نشان دادند. خدا می‌خواست بگوید: آقای قرائتی تو نمی‌توانی بگویی چه کسی باشد و چه کسی نباشد. تو می‌گویی نه و خدا می‌گوید: آره. این حساب و کتاب‌هایی که ما برای خودمان می‌کنیم خیلی‌ها لغو است.
خدایا هرچه به عمر ما اضافه می‌کنی، چه اشکالی دارد وقتی دعا می‌کنم دست‌هایتان را بالا بیاورید و ده مرتبه یا رب بگوییم. ده مرتبه «یارب، یارب، یارب، یارب، یارب، یارب، یارب، یارب، یارب، یارب» اللهم صل علی محمد و آل محمد، خدایا هرچه به عمر ما اضافه می‌کنی بر ایمان و علم و عمل و اخلاص و عمق و برکت ما بیفزا. خدایا ما را از سنگدلی و از تمام امراض قلبی و جسمی و روحی دور بدار. کسانی که به گردن ما حق دارند و از دنیا رفتند، همه را و ما را ببخش و بیامرز. همه بیماران را شفا مرحمت بفرما. به بی مسکن‌ها مسکن خوب، به بی همسرها، همسر خوب. به بی بچه‌ها، فرزندان صالح خوب، به کدورت‌ها صفا، به مریض‌ها، شفا، توطئه‌ها خنثی، توطئه‌گران نا اهل نابود بفرما. کشور ما، آخرت ما، دنیای ما، مرز ما، انقلاب ما، رهبر ما، مسئولین ما، آبروی ما، نسل ما، ناموس ما، هر نعمتی به ما دادی در پناه امام زمان حفظ بفرما. آخرین دعا از الآن تا ابد قلب حضرت مهدی را از ما راضی و ظهورش را نزدیک و ما را از زمینه‌سازان حکومتش قرار بده.
«والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته»
سوالات این هفته
۱- آیه ۲۸۳ سوره بقره، بر گناه کدام عضو بدن تأکید دارد؟
۱) گناه قلب
۲) گناه زبان
۳) گناه چشم

۲- آیه ۱۳ سوره مائده، به کدام عامل سنگ‌دلی اشاره دارد؟
۱) کاهل‌نمازی
۲) پیمان‌شکنی
۳) بدخُلقی

۳- حضرت علی علیه‌السلام، ریشه سنگ‌دلی را چه می‌داند؟
۱) ترک ازدواج
۲) بدرفتاری با خانواده
۳) کثرت گناه

۴- در روایات، برای برطرف‌کردن سنگ‌دلی، چه کاری توصیه شده است؟
۱) نشست و برخاست با نیازمندان
۲) نشست و برخاست با یتیمان
۳) هر دو مورد

۵- قرآن، چه چیزی را زینت زندگی دنیا شمرده است؟
۱) فرزندان
۲) مال و ثروت
۳) هر دو مورد

علاقه‌مندان می‌توانند از طریق بخش مسابقات سایت www.Qaraati.ir و یا صرفاً ارسال اعداد گزینه صحیح به صورت یک عدد پنج رقمی،از چپ به راست(مانند ۲۳۱۲۳) به سامانه پیامکی ۳۰۰۰۱۱۴ در این مسابقه شرکت کنند.