پرسش
با عرض سلام. امیدوارم در این ماه مبارک درهای رحمت الهی به روی شما گشوده شود و نماز و روزه هایتان مورد قبول درگاه حق واقع شود. خواستم بدانم آیا روزه بدون خواندن نماز صحیح و قبول است یا باطل؟ اگر از امامان شیعه نیز منبع بیاورید متشکر می شوم.
پاسخ اجمالی
مطابق با آموزه‌های دینی، نماز اولین فعل عبادی در میان اعمال دینی ما است؛ یعنی پس از اصول اعتقادی (اصول دین)، در مرحله عمل (که از آن به فروع دین تعبیر می‌شود)، اولین چیزی که موضوعیت دارد، نماز است که از آن به ستون و عمود دین تعبیر شده است. نیز در تعابیر روایات آمده است که اگر نماز انسان مورد پذیرش واقع شود، دیگر اعمال عبادی هم پذیرفتنی است و اگر نماز رد شود سایر اعمال هم رد می شوند. [۱]
در احکام عبادی، نماز دارای آن چنان جایگاهی است که در هیچ حالی ترک آن جایز نیست. مگر در حال اغما و بی هوشی که آن جا دیگر جای تکلیف نیست. نماز تبلور و نمود خضوع و تسلیم در برابر حق است و شیطان نیز از همین ناحیه ضربه خورده است؛ چرا که در برابر فرمان الاهی و در برابر سجده … سر تسلیم فرود نیاورد.
با بیان این مقدمه در ضمن دو نکته به پاسخ پرسش فوق می پردازیم.
۱٫ صحیح یا باطل بودن یک عبادت، ارتباطی با سایر عبادات ندارد، مگر عملی باشد که مقدمه عبادتی دیگر باشد (مانند وضو برای نماز)؛ یعنی ممکن است کسی نمازش صحیح باشد، امّا به دلیل ندانستن و رعایت نکردن مسائل روزه، روزه او باطل باشد. و چه بسا عکس این امر اتفاق می افتد که فردی روزه اش صحیح است، اما نمازش صحیح نیست یا اصلا نماز نمی خواند.
۲٫ صحت یک عمل و عبادت، امری جدا از قبولی آن عبادت می باشد؛ یعنی چه بسا اعمالی صحیح باشد و نیازی به قضای آن نباشد، اما به عللی مورد پذیرش حق تعالی قرار نگیرد و ما موظفیم عبادات را، به شکل صحیح و با نیتی خالصانه و با حفظ تمام شرایط ظاهری و باطنی انجام دهیم بعد هم حال قبولی یا عدم قبولی آن را به خداوند کریم محوّل کنیم.
این سؤال، پاسخ تفصیلی ندارد.
[۱] “… إِنَّ أَوَّلَ مَا یُحَاسَبُ بِهِ الْعَبْدُ الصَّلَاهُ فَإِنْ قُبِلَتْ قُبِلَ مَا سِوَاهَا…”، کلینی، کافی، ج ۲، ۲۶۸، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۵ش.
سوال:
آیا شخص می تواند بدون اینکه نماز بخواند، روزه بگیرد، آیا روزه اش صحیح است؟ آیا قضا شدن نماز صبح، روزه را باطل می کند یا نه؟
جواب:
الف) از جهت فقهی روزه کسی که نماز نمی خواند، اگر شرایط روزه گرفتن را رعایت کند باطل نیست.
ب)- قضا شدن نماز صبح یا سایر نمازها موجب باطل شدن روزه نمی شود. اما باید توجه کرد که نماز جایگاه ویژه ای در میان عبادات دارد که هیچ عبادتی نمی تواند جایگزین آن باشد. در برخی از روایات نماز را ستون دین معرفی کرده اند، این نشان می دهد که عظمت و تاثیر نماز برای رسیدن به سعادت دنیا و آخرت بسیار بالاست.
در روایت آمده است که در شب اول قبر از اولین چیزی که سوال می شود نماز است ، و اگر آن مورد قبول واقع شود، بقیه عبادات نیز مقبول می شود.
الإمامُ الباقرُ علیه السلام : إنّ أوَّلَ ما یُحاسَبُ بهِ العَبدُ الصَّلاهُ ، فإن قُبِلَت قُبِلَ ما سِواها .
امام باقر علیه السلام : نخستین چیزى که بنده براى آن حسابرسى مى شود نماز است ؛ اگر پذیرفته شد سایر اعمالش هم پذیرفته مى شود . الکافی : ۳/۲۶۸/۴ . در روایت دیگری می خوانیم.
رسول الله صلى الله علیه و آله : إنّ عَمودَ الدِّینِ الصَّلاهُ، و هِی أوَّلُ ما یُنظَرُ فیهِ مِن عَمَلِ ابنِ آدَمَ، فإن صَحَّت نُظِرَ فی عَمَلِهِ، و إن لَم تَصِحَّ لَم یُنظَرْ فی بَقِیَّهِ عَمَلِهِ .
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله : ستون دین نماز است و نماز ، نخستین عمل فرزند آدم است که به آن رسیدگى مى شود ؛ اگر درست بود به دیگر اعمالش رسیدگى مى شود و اگر درست نبود سایر اعمالش هم رسیدگى نمى شود .بحار الأنوار : ۸۲/۲۲۷/۵۴ .
ترک نماز به هیچ عنوان جایز نیست مگر کسی که بیهوش است. شخصی که سالم است و حتی کسی که مریض هست باید نماز را بخواند البته نماز شخص بیمار متناسب با رعایت حال اوست. در هر حال اگر کسی روزه گرفت، و شرایط آن را رعایت کرد، دیگر تکلیف روزه گرفتن از او ساقط می شود اما مسئله نماز های او بحثی جداگانه است که فرد مسلمان باید بدان اهتمام خاصی بورزد.
ثبت دیدگاه