شروط قبولی اعمال چیست

حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی به بیان نکاتی درباره شروط قبولی اعمال پرداخت و گفت: از جمله مهم‌ترین این شروط این است که عمل با انگیزه تقوی صورت بگیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین ناصر رفیعی، عضو هیئت علمی جامعهالمصطفی(ص)، بامداد امروز، ۹ اردیبهشت‌ماه، در برنامه «ماه خدا» که در هنگام سحر و نزدیک به اذان صبح از شبکه اول سیما پخش شد، به ارائه توضیحاتی در زمینه آیه «رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ» پرداخت که در ادامه می‌خوانید؛

سومین نیایش قرآنی که مطرح می‌کنیم، در ارتباط با حضرت ابراهیم(ع) است. این پیامبر، پیامبر ویژ‌ه‌ای است و ۶۹ بار نامش در قرآن آمده است. خدا او را حنیف، خلیل، صاحب قلب سلیم و دارای مقام امامت خوانده و او را برگزیده است. او به عنوان شخصیتی است که خدا فرمود حلیم و اواه است و ۲۵ دعا نیز از او در قرآن نقل شده و بیشترین دعا از ایشان است و پدر معنوی ما ابراهیم(ع) است.

این پیامبر بزرگ زندگی پر فراز و نشیبی دارد. در کودکی‌اش تا چند سال در غار زندگی کرد و بعد با خورشیدپرستان و ماه‌پرستان درگیر شد و بعد با عمویش آذر درگیر شد، سپس داستان‌های برخورد با نمرود را دارد و بعد داستان بت‌شکنی و به آتش انداختن و همچنین داستان همسرش هاجر و به دنیا آمدن اسماعیل و ذبح اسماعیل و … که اگر سریالی برای او بسازند، هم پر قسمت می‌شود و هم پر بیننده.

ایشان دعاهای متعددی هم دارند و یکی از دعاهای معروفشان این است که خدایا پیامبر آخرالزمان را بفرست که رسول خدا(ص) گاهی در کوچه‌های مکه و مدینه می‌گفت من اجابت دعای پدرم ابراهیم(ع) هستم. ایشان وقتی بنای خانه خدا را گذاشت؛ پنج دعا کرد که در آیه ۱۲۷ بقره آمده است. یکی از این دعاها را بیان می‌کنم که عبارت از «رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا إِنَّکَ أَنْتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ» است. یعنی خدایا از ما قبول کن، چون تو شنوا و آگاه هستی.
سر خدا کلاه نمی‌رود

بنابراین باید یاد بگیریم که نمی‌شود سر خدا کلاه گذاشت. نمی‌توانید غیر خدا را قصد کنید و عمل خود را به حساب خدا قرار دهید. ما مجموعه‌ای از اعمال را داریم که هر عملی دو مرحله دارد؛ یکی صحت و یکی قبولی. شما نماز می‌خوانید که باید حمد و سوره‌تان درست باشد، اما این عمل باید قبول بشود و قبولی متفاوت از صحیح بودن است. البته پیش‌فرض قبولی، صحت است. عمل باطل که قبول نیست، بلکه عمل صحیح ممکن است قبول باشد یا نباشد و این دقت شود که توجه ما به قبولی عمل باید باشد و به همین دلیل در اسلام حسن فعلی و حسن فاعلی داریم.

یعنی ممکن است شما مسجد بسازید، اما مسجد تفرقه و کفر باشد. یک مسابقه‌ای قبل از اسلام بود که نامش شترکُشی بود. برای رو کم‌کنی، هر کسی شتری را می‌کشت و کسی که بیشترین شتر را می‌کشت برنده می‌شد. یک وقت می‌شد که یک کوه شتر جمع شده و می‌گفتند فقرا این را بخورند. اما پیامبر(ص) فرمود مسابقه شترکشی در اسلام ممنوع است. چون فخرفروشی است و اگر فقیر یک شتر درسته هم ببرد، یک حسنه به شما نمی‌رسد، چون برای خدا صورت نگرفته است و خدا در قرآن فرمود گوشت و خون به خدا نمی‌رسد، بله ملاک تقوا است.
عمل خالص پذیرفته می‌شود

مرحوم آیت‌الله بروجردی در لحظات آخر عمر خود گریه می‌کردند و می‌گفتند دستم خالی است. جالب است که یک مرجع با این همه خدمت می‌گفت نمی‌دانم این‌ها قبول شده باشد. در روایت فرمود عمل باید خالصانه باشد و کسی که روز قیامت اعمال را می‌سنجد، دقیق است.

همچنین برای قبولی عمل شرایطی لازم است که از جمله می‌توان به اصل باور به خدا اشاره کرد. اگر کسی کار خیر کند، اما کافر باشد، از او قبول نمی‌شود. مثلا یک کافری اگر اکتشافی کرد، اجر دارد، اما اجری را که یک موحد می‌برد، ندارد. شرط دوم تقوی است و فرمود خدا از متقین قبول می‌کند و کار باید به انگیزه تقوی باشد. شرط دیگر داشتن ولایت اهل بیت(ع) است. یکی دیگر از شرایط نیز اخلاص است. شرط دیگر این است که حلال باشد. نمی‌شود هم دزدی کرد و هم انفاق. همچنین علاوه بر لحاظ همه نکات باید توجه کنیم که مهم تعداد و کثرت عمل نیست، بلکه قبولی و صحت مهم است.