بیمارانی که می‌خواهند اقدام به روزه‌داری در ماه مبارک رمضان کنند به ویژه آن دسته از بیمارانی که مجبور به مصرف روزانه دارو هستند حتما باید قبل از اقدام به روزه‌داری با پزشک متخصص خود مشورت کنند.
در قوانین و دستورات دین مبین اسلام تمام جوانب امور در نظر گرفته شده است. اگر خداوند روزه‌داری را برای بندگانش مفید می‌داند شرایط بنده‌اش را نیز در نظر می‌گیرد. خداوند روزه‌داری را زمانی بر بندگانش واجب می‌داند که او از سلامت کامل برخوردار باشد و از بیماری مزمنی رنج نبرد. تاکید فراوانی شده تا افراد بیماری که روزه منجر به صدمه و به مخاطره افتادن سلامتی آنها میشود از روزه‌داری پرهیز کنند.
آیات ۱۸۳ و ۱۸۴ سوره بقره نیز صراحتا به این موضوع اشاره کرده است. بنابراین بیماری‌های مزمنی هستند که مبتلایان به آن باید حتما با پزشک مشورت کرده و با تشخیص آنها اقدام به روزه گرفتن یا عدم روزه‌داری کنند. دیابت، بیماری‌های کلیه و مجاری ادراری، فشار خون، بیماری‌های قلبی – عروقی و کم‌خونی از جمله این موارد است.
ماه مبارک رمضان بهانه‌ای شد تا در مورد برخی بیماری‌ها و شرایط روزه‌داری با علی‌اکبر حق‌ویسی کارشناس مسئول تغذیه مرکز بهداشت استان قم به گفت‌و‌گو بپردازیم.
دیابت و روزه‌داری
کدام دسته از بیماران دیابتی می‌توانند روزه بگیرند؟
حق‌ویسی: بیماران دیابتی که قند خونشان به خوبی تحت کنترل است و مبتلا به بیماری دیگری نیستند یعنی دیابت موجب صدمه به کلیه، چشم‌ها، قلب و دیگر اعضای بدن آنها نشده است و نیز بیمارانی که انسولین مصرف نمی‌کنند می‌توانند روزه بگیرند.
این بیماران باید در هر حال رژیمی که قبل از ماه رمضان داشته‌اند را رعایت کنند و نباید کالری دریافتی خود را افزایش دهند و همچنین باید مصرف مواد قندی و شیرین مانند زولبیا، بامیه و حلوا را محدود و با نظر متخصص غدد و متخصص داخلی زمان و اندازه داروی خود را مشخص کنند.
میزان قند خون یک فرد دیابتی برای روزه‌داری چه اندازه باید باشد؟
حق‌ویسی: دیابتی‌هایی که اجازه روزه‌داری دارند باید به وسیله گلوکومتر قند خون خود را قبل از افطار، دو ساعت بعد از افطار و قبل از سحر اندازه بگیرند. اگر قند خون فرد دیابتی دو ساعت بعد از افطار بالای ۲۵۰ بود، شب بعد باید ۲۰ درصد از میزان کالری دریافتی خود را در زمان افطار کم کنند؛ یعنی دو کف دست نان یا هفت تا هشت قاشق از برنج در وعده مصرفی خود را کاهش دهد.
در وعده سحر نیز اگر قند خون قبل از سحر بیش از ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بود باید همین کاهش را در وعده افطار و سحر داشته باشند.
این افراد همچنین باید فعالیت جسمی خود را افزایش دهند تا قند خونشان پایین بیاید. در صورتی که قند خون بیمار قبل از سحر بیش از ۳۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بود بهتر است اصلا روزه نگیرد.
آیا آن دسته از بیماران دیابتی که انسولین دریافت می‌کنند مجاز به روزه گرفتن هستند؟
حق‌ویسی: بیمارانی که قند خونشان با انسولین کنترل میشود از روزه گرفتن معاف هستند مگر کسانی که انسولین دریافتی آنها زیاد نیست و دچار افت قند خون نمی‌شوند. این دسته افراد اگر وعده سحری را میل نکرده‌اند بهتر است آن روز را روزه نگیرند.
بیماران دیابتی که به نحوی دچار آسیب‌های دیابت مزمن شده و سایر اعضای بدن آنها از دیابت آسیب دیده اگر چه ممکن است دچار مشکل حادی نشوند اما بهتر است برای پیشگیری از عوارض بیماری با مشورت پزشک اقدام به روزه‌داری کنند.
سنگ کلیه
بیماران کلیوی برای روزه‌داری چه باید بکنند؟
حق‌ویسی: افرادی که کلیه و دستگاه مجاری ادرای آنها دارای سنگ است و ظرف ۶ ماه گذشته بیش از دو سنگ در ادرار آنها گزارش شده است و یا در حال حاضر مبتلا به سنگ کلیه هستند برای روزه گرفتن باید با پزشک متخصص خود مشورت کنند.
در صورتی که این افراد مجاز به روزه‌داری شوند باید در فاصله افطار تا سحر آب فراوان بنوشند زیرا کم‌نوشی آب موجب رسوب مواد زائد در لوله‌های ادراری و کلیه‌ها شده و آنها را مستعد سنگ‌سازی می‌کند.
با توجه به مصادف شدن ماه رمضان با گرمای شدید هوا مصرف فراوان آب برای همه افراد به خصوص کسانی که مبتلا به بیماری‌های کلیوی هستند توصیه میشود.
بیماری‌های قلبی – عروقی
آیا بیماران قلبی از روزه گرفتن معاف هستند؟
حق‌ویسی: بررسی‌ها نشان می‌دهد که روزه‌داری صحیح در فرد سالم با کم کردن عوامل خطر یا ریسک فاکتورها از جمله کاهش سطح چربی خون، کاهش وزن و… از بیماری‌های قلبی جلوگیری می‌کند.
در مورد بیماران قلبی – عروقی موضوع کمی متفاوت میشود و در هر نوع از بیماری‌های قلبی با توجه به شرایط بیمار و شدت و ضعف بیماری می‌توان در مورد روزه گرفتن یا نگرفتن تصمیم گرفت.
توصیه‌هایی که به طور کلی برای این بیماران می‌توان ارائه کرد این است که بیماران دچار گرفتگی رگ‌های قلبی که مورد درمان با داروهایی نظیر آسپرین، قرص‌های نیترو کانتین و نیترو گلیسیرین (زیر زبانی) قرار دارند موظفند داروهایشان را به موقع مصرف کنند. عدم مصرف به موقع داروها و کاهش غلظت داروها در خون بیمار موجب بروز عوارض جبران ناپذیری مثل افزایش بروز سکته‌های قلبی و حملات آنژین صدری (بزرگ شدن قلب و آب آوردن ریه‌ها) میشود که بسیار خطرناک است.
فشار خون
بیماران مبتلا به فشار خون در چه صورت مجاز به روزه گرفتن هستند؟
حق‌ویسی: بیمارانی که مبتلا به فشار خون هستند و در حال حاضر فشار خون آنها کنترل شده است می‌توانند در صورت نظر موافق پزشک معالج و با تغییر دستورات دارویی و شیوه زندگی اقدام به روزه‌داری کنند.
این موضوع در حالی قابل انجام است که پزشک مربوطه داروهایی را تجویز کرده باشد که امکان استفاده آنها بین وعده افطار و سحر امکان پذیر باشد.
کم خونی
در خصوص روزه‌داری افراد مبتلا به انواع کم‌خونی چه تکلیفی دارند؟
حق‌ویسی: کم خونی انواع مختلفی دارد اما عمدتا کم خونی‌ها از نوع تغذیه‌ای بوده و در راس آنها کم خونی‌های ناشی از فقر آهن قرار دارد. فرم‌های خفیف تا متوسط فقر آهن عموما با مصرف داروهای خوراکی قابل درمان است.
افراد مبتلا به کم‌خونی می‌توانند داروهایشان را که شامل ترکیبات فروس سولفات است را در هنگام افطار و سحر یا نیمه شب مصرف کنند بنابراین مشکلی در روزه داری نخواهند داشت.
البته بیمارانی که دچار فقر آهن بسیار شدید هستند یا از اختلالات نارسایی قلبی رنج می‌برند بهتر است که روزه نگیرند. این افراد باید غذاهای حاوی آهن را بیشتر استفاده کنند.
گوشت‌های سفید و قرمز، تخم مرغ، انواع حبوبات به ویژه عدس، مغز دانه‌ها مثل بادام و پسته، میوه‌های خشک مانند انواع برگه، کشمش و خرما، میوه‌ها و سبزیجات سبز برگ به ویژه اسفناج حاوی مقادیر مناسبی از آهن هستند.
بهتر است از این مواد به همراه موادی که حاوی ویتامین c هستند استفاده شود زیرا این ویتامین به جذب بهتر آهن کمک کند.
اما آنچه مسلم است اصل کلی در خصوص تمام بیماری‌ها آن است که بیمارانی که برای کنترل یا درمان بیماری خود مجبور به مصرف داروهای خوراکی در طول روز هستند مجاز به روزه‌داری نخواهند بود و مجوز روزه‌داری یا غیر آن به شدت و نوع بیماری، توانایی فرد و شرایط ایجاد شده بر اثر بیماری بستگی دارد و باید با نظر پزشک متخصص انجام شود.
ثبت دیدگاه