در فضیلت قرائت سوره طه از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است که خدای متعال دو سوره را قبل از خلقت آدم برای ملائکه بیان فرموده، یکی سوره مبارکه طه و دیگری سوره مبارکه یس. وقتی ملائکه این آیات مبارکات را از لسان خدای تعالی شنیدند، گفتند: خوشابحال آن امتی که این سوره‌ها بر آنها نازل می‌شود.
مسجد مرحوم حاج تقی خان اراک همه ساله در ایام ماه مبارک رمضان میزبان روزه‌داران و مشتاقان کلام وحی است، امسال نیز همانند سنوات قبل مجلس وعظ و خطابه در این مسجد برقرار است و بناست حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمد قائم‌فرد خطیب کشوری و رئیس مجتمع فرهنگی فاطمیه(س) اصفهان به بیان «نکات تفسیری سوره مبارکه طه» بپردازد.
حجت‌الاسلام قائم‌فرد در اولین جلسه از این مراسم با بیان توضیحاتی کلی از سوره مبارکه طه گفت: این سوره ۱۳۵ آیه دارد که آیات آن نازل شده در مکه مکرمه است و به نظر جمهورِ علما و مفسرین به جز آیه ۱۳۰ و ۱۳۱ که بعضا گفته شده در مدینه نازل شده، بقیه آیات در مکه مکرمه نازل شده است.
وی ادامه داد: قسمت اول این سوره تا حدود آیه دهم در باب «توحید» است، بعد از آن ۸۰ آیه به زندگی حضرت موسی(ع) اختصاص دارد، در آخر سوره هم به مباحث «معاد» پرداخته شده است.
نکات سوره مبارکه طه
خطیب برجسته کشوری اظهار کرد: در این سوره مبارکه چند نکته کلی بعنوان نصیحت ذکر شده است؛ اولین نکته پرهیز از اسراف است، دوم عبرت‌گیری از سرگذشت پیشینیان، سومین نکته این سوره توصیه به صبر در بلاها و سختی‌ها و امتحانات زمانه می‌باشد. نکته چهارم عدم چشم‌دوختن به ظواهر فریبنده دنیاست که هر چه از این دنیا هست در همین دنیا می‌ماند و ما در کنار گذران زندگی دنیا باید به فکر حقیقت و امور معنوی باشیم، کما اینکه هدف از ارسال رسولان الهی در متن آیات قرآن و روایات اشاره شده که حضرات انبیا و معصومین(ع) آمده‌اند که دل بشر را احیا کنند به عبارت دیگر آنها آمده‌اند که در این دنیای زودگذر فانی ما را به خدا وصل کنند لذا بطور کلی نباید ظواهر دنیا ما را فریب دهد و باید به فکر آخرت باشیم.
وی در تشریح نکته پنجم و آخرین مطلبی که در این سوره آمده است گفت: امر به برپایی نماز بوسیله بزرگ‌تر و مدیر خانه در این سوره تأکید شده است، به عبارت دیگر بزرگ هر مجموعه و قومی باید زیردستان خود را امر به نماز بکند.
سبب نزول سوره مبارکه طه
حجت‌الاسلام قائم‌فرد علت نزول این سوره مبارکه بر اساس روایات تفاسیر البرهان و نورالثقلین تشریح کرد و افزود: وجود مبارک و نورانی خاتم‌الانبیا(ص) سخت‌ترین و مشکل‌ترین عبادات را انجام می‌دادند بطوری‌که گاهی پیغمبر(ص) آن‌قدر بر روی پا جهت عبادت می‌ایستادند که پاهای شریف حضرت متورم می‌شد، لذا آیات ابتدایی سوره طه نازل شده است که: «طه؛ مَا أَنْزَلْنَا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى؛ یا رسول الله! ما قرآن را نازل نکردیم که شما خود را به رنج و سختی بیندازی»، عبادت خدا به تعبیر من حد و مرزی دارد و نباید در عبادت آن‌قدر به مشقت افتاد که سبب کوتاهی در سایر امور شود.
فضیلت سوره طه
وی تصریح کرد: در فضیلت قرائت سوره طه از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است که خدای متعال دو سوره را قبل از خلقت آدم برای ملائکه بیان فرموده، یکی سوره مبارکه طه و دیگری سوره مبارکه یس. وقتی ملائکه این آیات مبارکات را از لسان خدای تعالی شنیدند، گفتند: خوشابحال آن امتی که این سوره‌ها بر آنها نازل می‌شود و خوشابحال دل‌هایی که این آیات را تحمل می‌کنند و خوشابحال آن زبان‌هایی که این کلمات را تکلم می‌کنند.
این خطیب بیان کرد: در روایت دیگر از پیامبراکرم(ص) آمده است: که اهل بهشت فقط سوره‌های یس و طه را قرائت می‌کنند، در تفسیر نورالثقلین از پیامبر آمده که هر کس این سوره را قرائت کند خداوند ثواب گروه مهاجر و انصار را به او می‌دهد، امام صادق(ع) هم فرمودند: رها نکنید و بی‌توجه نباشید به سوره طه، چرا؟ زیرا خدای متعال هم سوره مبارکه طه را دوست دارد و هم کسانی که این سوره را قرائت کنند. البته باید توجه داشت که تنها قرائت ظاهری ملاک نیست بلکه قرائت همراه با فهم سوره و متخلق شدن به دستورات این سوره مبارکه مدنظر است.
حجت‌الاسلام قائم‌فرد در ادامه گفت: پیامبراکرم(ص) می‌فرماید: کسی که مداومت کند بر خواندن سوره طه، فردای قیامت خداوند نامه عملش را به دست راست او می‌دهد و به تعبیری بدون حساب وارد بهشت می‌شود و خدای متعال آن‌قدر اجر و پاداش به خواننده سوره طه عطا می‌کند که آن شخص راضی می‌شود.
«طه» اسم مبارک خاتم‌الانبیاء(ص) است
وی ادامه داد: «طه» اسم مبارک خاتم‌الانبیاء(ص) است؛ البته با طول و تفصیلی که در روایات آمده است که چگونه نام پیامبر را طه گفته‌اند چراکه طه از حروف مقطعه قرآن است، سرّ این کلام نزد خدا و راسخون در علم است، گاهی حضرات اهل‌بیت(ع) اشاراتی در این زمینه دارند؛ مثلا از امام صادق(ع) رسیده است که طه دو حرف است( ط و ه)، «ط» به معنای طالب‌حق و «ه» به معنای هادیٌ الیه، رسول‌الله هم طالب خداوند بودند و هم مردم را به سوی خداوند هدایت می‌کردند.
وی با بیان روایتی از علامه بحرانی در تفسیر البرهان تصریح کرد: امام صادق(ع) شخصی فرمود: فلانی چند تا اسم از پیامبر(ص) در قرآن مجید هست؟ متاسفانه یکی از مشکلاتی که ما امت پیامبر(ص) داریم این است که اطلاعاتمان در خصوص رسول‌الله(ص) کم است، در باب امام حسین(ع) دو ماه محرم و صفر صحبت است، در باب حضرت زهرا(س) هم ایام فاطمیه و … ولی در باب پیامبر(ص) فقط به روز شهادت و ولادت ایشان اکتفا شده که آن دو روز هم با شهادت امام مجتبی(ع) و ولادت امام صادق(ع) قرین شده است که سبب شده در مجالس به طور خاص به پیامبر اکرم(ص) پرداخته نشود.
اسامی پیامبر اکرم(ص) در قرآن مجید
قائم‌فرد گفت: در قرآن مجید بیش از ۴۰۰ آیه درباره رسول‌الله(ص) وجود دارد که ما از بسیاری از آنها غافلیم، در باب اسامی خاتمِ انبیا(ص) در قرآن هم همین‌طور است، بسیاری از ما نمی‌دانیم چند اسم از ایشان در قرآن آمده است، امام صادق(ع) فرمود: برای پیامبر ۱۰ اسم است که ما به عنوان تبرک اسامی را ذکر می‌کنیم: ۱- محمد(ص) ۲- رسول ۳- احمد ۴- عبدالله ۵- طه ۶- یس ۷- نون و القلم ۸- مزمل ۹- مدثر ۱۰- ذکر که البته امام صادق(ع) در انتهای این روایت می‌فرماید: ذکر خاتم‌الانبیاء(ص) و اهل ذکر ما اهل‌بیتیم لذا اگر قرآن فرموده است «فسئلوا اهل‌‌الذکر ان کنتم لاتعلمون» منظور سوال از اهل‌بیت(ع) است.
وی در ادامه بیان کرد: حتی ثعلبی که از مخالفان اهل‌بیت(ع) است با نقل روایتی از امام صادق(ع) می‌گوید: حضرت(ع) فرمود «طه» یعنی «طهاره اهلُ‌بیتِ محمد صلی الله علیه و آله» یعنی این «ط» اشاره به طهارت اهل‌بیت(ع) است. مرحوم خاتون‌آبادی در کتاب «جنات‌الخلود» مطلب دیگری در باب اسامی پیامبر(ص) دارند و آن اینکه همانطوری که در دعای جوشن کبیر ۱۰۰۱ اسم برای خداوند هست به همین شکل برای وجود مقدس پیامبر هم ۱۰۰۱ اسم وجود دارد سپس می گوید اما اهل تحقیق ۲۶۸ اسم برای پیامبر بیان کرده اند با ۵ ویژگی؛ که ویژگی اول این است که اسامی مصرحه یعنی اسامی‌ای که در قرآن به آنها تصریح شده است ۵۳ اسم است، اسماء غیرمصرحه که در قرآن هست ولی به آن تصریح نشده مثل «ذکر» که اسم پیغمبر است ولی صراحتا بیان نشده ۶۶ اسم است، همچنین در روایات ۳۰ مورد اسم است که بعنوان رمز بیان شده، ۹۲ اسم هم از اسامی رسول‌الله(ص) در کتب سماویّه هست یعنی در کتاب‌های انجیل، تورات و زبور و همین‌طور اسامی اهل بیت که به الفاظ مختلف آمده است.
این خطیب برجسته افزود: علاوه بر اسامی ذکر شده، اسامی دیگری نیز در قرآن وجود دارد که به حضرت رسول(ص) اطلاق می‌شود از جمله: نجم، داعی، بشیر و نذیر، نور، مصدّق و بیّنه.
وی در پایان اظهار کرد: خداوند متعال در سوره شریفه می‌فرماید: «مَا أَنْزَلْنَا عَلَیْکَ الْقُرْآنَ لِتَشْقَى؛ إِلَّا تَذْکِرَهً لِمَنْ یَخْشَىٰ»، قرآن را خدا نازل کرده است به خاطر اینکه افراد خاشع و خاضع متذکر شوند و بیدار شوند، حال اینجا اولِ حرف است که فردِ سعید و سعادتمند کیست؟ و باید بررسی شود که چه کارهایی سبب سعادت انسان است و چه اموری باعث شقاوت می‌شود و اگر بخواهیم در میان خاضعین و خاشعین باشیم باید چه کارهایی انجام دهیم چراکه صفت خشوع یکی از صفات بسیار نیک برای انسان‌هاست و ائمه ما همگی در برابر خداوند خاشع بوده‌اند.
ثبت دیدگاه